Ας εξετάσουμε τον λενινιστικό προσδιορισμό της διαμετρικής διαφοράς μεταξύ της μεταφυσικής και διαλεκτικής αντίληψης για την ανάπτυξη. Οι γενικοί νόμοι που έχουν ισχύ και εγκυρότητα, τόσο στη φύση, όσο και στην κοινωνία, είναι:
α) Ο νόμος της ενότητας και της πάλης των αντιθέτων, που αποκαλύπτει την πηγή κάθε ανάπτυξης, την εσωτερική ώθηση της κίνησης και εξέλιξης, την κινούσα δύναμη. “Η ανάπτυξη – έλεγε ο Λένιν – είναι πάλη των αντιθέτων” πλευρών, δυνάμεων, τάσεων που προσιδιάζουν στα αντικείμενα και στα φαινόμενα. Αυτή η πάλη είναι πολύπλοκη διαδικασία εμφάνισης, ανάπτυξης και λύσης των αντιφάσεων.
β) Ο νόμος του περάσματος των ποσοστικών αλλαγών σε ποιοτικές, που αποκαλύπτει με ποια μορφή, με ποιο τρόπο, γίνονται οι μετατροπές, οι ποιοτικές αλλαγές. Κατά τη μαρξιστική διαλεκτική αντίληψη υπάρχουν δύο μορφές, δύο τρόποι: η μορφή της ομαλής, βαθμιαίας συσσώρευσης ποσοτικών αλλαγών που μετατρέπονται σε ποιοτικές και η μορφή του άλματος, της διακοπής του βαθμιαίου, η επαναστατική μορφή της κίνησης. Το άλμα – κατά την έκφραση του Ενγκελς – είναι η “αποφασιστική στροφή”.
γ) Ο νόμος της άρνησης της άρνησης που αποκαλύπτει τη βασική κατεύθυνση, την κύρια τάση ανάπτυξης. Ανάπτυξη σημαίνει πέρασμα από το παλιό στο καινούριο, από το κατώτερο στο ανώτερο, από το απλό στο σύνθετο. Αυτό δε σημαίνει διακοπή κάθε σύνδεσης. Η άρνηση δεν είναι στείρα, κούφια, είναι στοιχείο σύνδεσης, διατήρησης των θετικών στοιχείων της παλιάς ποιότητας. Η κατεύθυνση της ανάπτυξης δεν είναι ευθεία γραμμή, υπάρχουν και σημεία στασιμότητας, ακόμη και πισωγυρίσματα.
Όπως έλεγε ο Μίμης Πλέσσας, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στο Γιώργο Τσάμπρα, όταν στράφηκε στο ελαφρό τραγούδι στα μέσα της δεκαετίας του 1960, αντιμετωπιζόταν με κάποια επιφύλαξη από το κύμα του λεγόμενου έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Από τους ανθρώπους του αλλά και τους διανοούμενος της εποχής. Το όνειρό του ήταν να μπορεί να περνάει από το συμφωνικό αναλόγιο στο λαϊκό με τη χάρη ενός χορευτικού του Φρεντ Αστέρ. Δεν μπόρεσαν να καταλάβουν ότι η μουσική είναι μία και αδιαίρετη και είναι από τις τέχνες που επικοινωνεί στο επίπεδου του υποσυνείδητου και όχι του συνειδητού.
Ο ΠΑΟΚ, μπήκε στο δεύτερο κύκλο της σεζόν με ένα βασικό μειονέκτημα. Έχασε, οριστικά ή περιστασιακά, τρεις από τους τέσσερις παίκτες της απόστασης από τον τερματοφύλακα έως την επίθεση. Ο Κουλιεράκης έγινε “λύκος”, η μεταγραφή για την απόκτηση, με αγορά, του Μεϊτέ δεν τελεσφόρησε, και ο Μπράντον Τόμας είναι τραυματίας από τις 25/8. Έτσι, ειδικά στην επιθετική γραμμή, έπρεπε να εναρμονίσει το συνδυαστικό ποδόσφαιρο με το να βρει άλλη αιχμή, γεγονός που στοίχισε στους αγώνες με τον Παναθηναϊκό και τη Στεάουα, όταν ο δικέφαλος δεν είχε πραγματική απειλή μέσα στην περιοχή παρά, μονάχα, περιφερειακά και με τις κινήσεις των χαφ προς την περιοχή, όπως ο Σβαμπ και ο αεικίνητος Καμαρά. Μικρότερο τίμημα για την αμυντική γραμμή, διότι ο Όσιμεν κατά πρώτον και δευτερευόντως οι Ικάρντι και Μέρτενς, Μπατσουαγί, είναι αμφίβολο αν θα περιοριζόταν από τον Έλληνα αμυντικό ή οποιονδήποτε στο επίπεδο του ποδοσφαίρου του πρωταθλήματός μας, όπως οι Κεντζιόρα-Κόλεϊ. Ενθαρρυντικές, παρεμπιπτόντως, οι εμφανίσεις του Οζντόεφ σε σύνθετες απαιτήσεις και αποστολές. Σίγουρα, πάντως, προκαλείται πρόβλημα όταν ο ΠΑΟΚ χρειάζεται ή επιζητεί άμεση μεταβίβαση για να ανακτηθεί ή να παρθεί η διεκδικήσιμη μπάλα μετά το διώξιμο ή το κατέβασμα. Οι περιβόητες δεύτερες μπάλες. Της επαναφοράς. Επιπρόσθετα, ο παραπάνω παίκτης στην επίθεση με το τρέξιμο στη μπάλα. Η πρόσθετη ανοικοδόμηση από τα ανεβάσματα του Κουλιεράκη. Όπως προχθές, στο Γουέμπλεϊ.
Στην Κωνσταντινούπολη, με προσεκτικές αποστάσεις και πύκνωση μεταξύ των γραμμών, περιόρισε την πρωταθλήτρια Τουρκίας από το να πάρει φάσεις, δημιουργία και εκτελέσεις από τους εσωτερικούς μέσους που βγαίνουν ψηλά και κινούνται σαν εξτρέμ και τους πλάγιους επιθετικούς που συχνά έρχονται σε θέσεις βολής. Επιπλέον, ο ΠΑΟΚ έδωσε στον Κωνσταντέλια το χώρο ευθύνης και εφόρμησης μεταξύ που αφήνει κενό ο Τορέιρα με τον Σάρα, με συνέπεια να βγαίνει επάνω στους κεντρικούς αμυντικούς των Τούρκων. Από εκείνα τα τετραγωνικά, ο πρωταθλητής Ελλάδας πέτυχε να μην επιτρέψει στη Γαλατασαράι να ανεβάσει την τετράδα της άμυνάς της, με τον Τσάλοφ να έχει υποστηρικτικό ρόλο.
Όταν ήρθε ο εντός έδρας αγώνας με τη Στεάουα ( 7η στο ρουμανικό πρωτάθλημα), οι Ρουμάνοι ήταν υποψιασμένοι. Διαβασμένοι. Δύο παίκτες είχαν από κοντά, στις δύο χαρακτηριστικές κινήσεις υποδοχής και μεταφοράς, τον Κωνσταντέλια. Ανάγκαζαν τον Τάισον να κατεβαίνει προς τον άξονα για να κουβαλήσει τη μπάλα, όπως άλλοτε ο Μπίσεσβαρ, και τo ντεφορμάρισμα του Μπάμπα στερεί τη φρεσκάδα του νου στη λήψη αποφάσεων στη διάρκεια της πνευματικής κόπωσης. Συνήθως, τέτοια εποχή εμφανίζεται η συγκεκριμένη, τουλάχιστον, την τριετία της επιστροφής του Λουτσέσκου. Λες και η αμφισβήτηση λειτουργεί σαν καύσιμο και ανασχετικό. Με άλλα λόγια, να συγκεντρωθεί το ποδοσφαιρικό τμήμα στο πώς θα ανατρέψει το κλίμα πόλωσης και θα απαντήσει δυναμικά στους εντός και εκτός των τεσσάρων γραμμών, εχθρών ή πρόσκαιρων συμμάχων.
Η ένταξη στη λογική και στα ζητούμενα-απαιτούμενα του ΠΑΟΚ, για τους νέους ποδοσφαιριστές, παρουσιάζει την δυσκολία του Μπακαγιόκο. Εύκολα κοντρόλ που χάνονται σε χώρους που δίνουν πλεονέκτημα αντεπίθεσης στον αντίπαλο και λάθη κατά την αρχική ανάπτυξη.
Οι σταθερές του ΠΑΟΚ, τα δίδυμα στις πλευρές, τα τρίγωνα όπου συγκεντρώνεται η προσοχή για τα μάτια του…Ζίβκοβιτς και του Ότο ή του Σάστρε στο κενό που προκύπτει και η θέση εκτέλεσης από δεξιά και για τους επιθετικούς, μένουν αμετάβλητες.
Οι δηλώσεις του προπονητή μετά τη νίκη σκαρφάλωμα στην κορυφή του βαθμολογικού πίνακα, στη Λιβαδειά, πυρώνουν το καντηλάκι και μένει να αποδειχτεί αν ήταν η ασπίδα για την ομάδα με τη συγκέντρωση των ευθυνών, των πυρών ή η αρχή ενός σχίσματος με τη διοικητική πυραμίδα. Αν ισχύει το τελευταίο, θα είναι το άκαιρο μπαρούτι όταν οι μάχες κορυφώνονται, κι ας πλησιάζει ο χειμώνας! Οι μεγάλες αλήθειες καταλήγουν να γίνονται κοινότοπες στην υπερβολή της χρήσης τους. Ή στην υπερβολή της χρήσης τους με τους τύπους.
Εν κατακλείδι, ο ΠΑΟΚ είναι έτοιμη ομάδα που πρόσθεσε στοιχεία που της έλειπαν σε αγωνιστικό σχέδιο που προϋπήρχε. Δεν υπάρχουν ερείπια κατεστραμμένης πόλης. Μόνο μια εποχή που αλλάζει πρόσωπο.
Μες στον αλαλαγμό, ο σύμβουλος ο ιδανικός των αλλοτινών καιρών. Αλλιώς, της χαμένης ανθρωπιάς. Η απελευθέρωση από τον θανατερό συμβιβασμό.