Στο ταξίδι αυτό φεύγουμε απ’ την Λαμία και βάζουμε πλώρη για την Σύρο.
Ο Τάσος Ζαννής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Σύρο και συγκεκριμένα στην Ερμούπολη. Απ’ το 2013 έφυγε για τις πρώτες του σπουδές κι επιστρέφει συχνά – πυκνά, συνήθως στις διακοπές (Πάσχα – Καλοκαίρι – Χριστούγεννα). Κι αν τον ρωτήσει κανείς τι είναι η Σύρος για εκείνον, θ’ απαντήσει ως εξής: “η Σύρος είναι η πριγκίπισσα του παραμυθιού. Ο καθένας έρχεται, την γνωρίζει και δε θέλει να την αποχωριστεί!”.
Η Σύρος βρίσκεται στο κεντρικό σημείο των Κυκλάδων κι απέχει 83 ναυτικά μίλια απ’ τον Πειραιά και 62 απ’ την Ραφήνα. Η έκτασή της είναι 84,069 τ.χλμ. Το βόρειο μέρος της Σύρου, που ονομάζεται Απάνω Μεριά, είναι ορεινό και κατοικείται από ελάχιστους κατοίκους. Είναι το μοναδικό μέρος που έχει ασβεστολιθικά πετρώματα, σ’ αντίθεση με το υπόλοιπο νησί που καλύπτεται από ηφαιστειακά πετρώματα. Διαθέτει λίγους δρόμους και σηματοδοτημένα μονοπάτια, αλλά περιέχει τοπία με βράχια, γεφυράκια και σπηλιές.
Το νότιο μέρος είναι πεδινό κι εκεί βρίσκονται τα περισσότερα χωριά και οι πιο γνωστές παραλίες του νησιού. Οι οικισμοί εκεί είναι ανεπτυγμένοι τουριστικά, ενώ και τ’ οδικό δίκτυο είναι αρκετά καλό. Η πρωτεύουσα Ερμούπολη βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού.
Με βάση την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του νησιού ανέρχεται στους 21.390 κατοίκους.
Ποια θα χαρακτήριζες ως τ’ αρνητικά και τα θετικά του τόπου σου;
«Τα θετικά και τ’ αρνητικά της Σύρου, όπως και κάθε τόπου, κρίνονται υποκειμενικά, θαρρώ. Στα θετικά συγκαταλέγονται διάφορα πράγματα, όπως η φιλοξενία, η αγάπη των ανθρώπων της Σύρου και η ποιοτική μορφή ζωής που μπορεί να κάνει κάποιος στο νησί. Η Σύρος σού προσφέρει την δυνατότητα να συνδυάσεις το παραδοσιακό με το κοσμοπολίτικο και ν’ αφεθείς στην μαγεία της. Όσο για τ’ αρνητικά, στο μυαλό μου δεν υπάρχουν σε τέτοιο βαθμό, ώστε ν’ αλλοιωθεί η ομορφιά του νησιού.».
Ποιες οι ευκολίες, ποιες οι δυσκολίες και ποια τα προβλήματα;
«Θα έλεγα πως οι ευκολίες είναι περισσότερες απ’ τις δυσκολίες, αν κι αυτό είναι κάτι το υποκειμενικό, ανάλογα με το πώς ζει ο καθένας στην Σύρο. Άλλες ευκολίες και δυσκολίες θα έχει ο μόνιμος κάτοικος κι άλλες ένας επισκέπτης. Το νησί είναι εξοπλισμένο μ’ όλες τις ανέσεις, ώστε να διευκολύνει τον οποιονδήποτε. Απ’ τα μέσα μεταφοράς και τα καταστήματα, μέχρι τις δημόσιες υπηρεσίες.».
Τι σού αρέσει περισσότερο και τι δε θ’ άλλαζες;
«Τα σοκάκια της Σύρου είναι απερίγραπτα. Περπατάς, χάνεσαι (μπορεί και κυριολεκτικά) στην στιγμή και… ρουφάς την νησιώτικη μυρωδιά.».
Τι θ’ άλλαζες στον τόπο;
«Ίσως να επένδυα περισσότερο σε πολιτισμικούς χώρους αλλά και σε περισσότερες θέσεις πάρκινγκ.».
Μίλησέ μας για τις υποδομές.
«Σ’ επίπεδο διαμονής, η Σύρος διαθέτει, μεταξύ άλλων, από ατμοσφαιρικούς ξενώνες μέχρι ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία. Η Σύρος έχει παραλίες με υποδομές προσβασιμότητας, όπως θέσεις στάθμευσης για ΑμεΑ, ράμπα, προσβάσιμη διαδρομή στην άμμο και τουαλέτες για ΑμεΑ.».
Μίλησέ μας για την ιστορία του νησιού.
«Η αρχαία Ερμούπολη χτίστηκε απ’ τους Ίωνες και, αργότερα, κατοικήθηκε από Πέρσες κατακτητές, Ρωμαίους, Φράγκους και Τούρκους, οι οποίοι άφησαν ο καθένας το δικό του πολιτιστικό στίγμα. Η μεγάλη οικονομική άνθηση της Ερμούπολης ήρθε μετά την επανάσταση του 1821, όταν μια ομάδα προσφύγων απ’ τα Ψαρά, την Χίο, την Κρήτη και την Μικρά Ασία εγκατέστησαν τις ναυτικές κι εμπορικές τους δραστηριότητες. Η περίοδος της ακμής κράτησε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.».
Τι κάνει ξεχωριστή την Σύρο;
«Η γοητεία. Το ξεχωριστό της Σύρου είναι η φράση “την ερωτεύτηκα” που ακούω, συχνά, από επισκέπτες. Οποιοσδήποτε έρχεται, έστω για μια φορά, τού μένει αξέχαστη.».
Μίλησέ μας για τις συγκοινωνίες και τις μετακινήσεις.
«Η Σύρος διαθέτει λεωφορεία ΚΤΕΛ που πηγαίνουν στην πόλη κι όλα τα χωριά, ενώ υπάρχει και το mini bus που εξυπηρετεί δωρεάν τους πολίτες σε περιοχές της πόλης. Στην Σύρο υπάρχουν, επίσης, αρκετά δρομολόγια πλοίων αλλά κι αεροπλάνων.».
Μίλησέ μας για το σχολείο και την εκπαίδευση.
«Το Γυμνάσιο της Σύρου αποτελεί ιστορικό πρότυπο, καθώς ήταν και το πρώτο γυμνάσιο του Ελληνικού Έθνους. Λειτούργησε για πρώτη φορά το 1833 και μεταξύ των διακεκριμένων μαθητών του υπήρξαν οι: Ελευθέριος Βενιζέλος, Ανδρέας Συγγρός και Μάνος Ελευθερίου. Σήμερα αποτελεί ένα απ’ τα βασικά κτίρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Η Σύρος διαθέτει 6 δημοτικά σχολεία, 3 γυμνάσια και 2 λύκεια, ενώ υπάρχουν και πειραματικά σχολεία και σχολεία ειδικής αγωγής.».
Μίλησέ μας για τη διασκέδαση.
«Η Σύρος τα τελευταία χρόνια έχει κάνει μεγάλα βήματα προόδου, όσον αφορά στην διασκέδαση. Πέρα απ’ τα κλασικά μπαράκια, έχουν προστεθεί άκρως ποιοτικές επιλογές για φαγητό (Κουζίνα, ΜΑΖΙ), για καφέ (Plaza, Okio) όσο και για κοκτέιλ (Kouchico, Σαν Μιχάλη). Η μουσική είναι για όλα τα γούστα, ενώ δε λείπουν και διάφορα πάρτι και events.».
Μίλησέ μας για τον κόσμο, τους ντόπιους, αν υπάρχουν μειονότητες ή ξένοι και πως συνυπάρχουν, αν συνυπάρχουν, με το ντόπιο στοιχείο.
«Ο κόσμος της Σύρου είναι ιδιαίτερα αγαπητός, αλλά και φιλόξενος. Η θρησκευτική παράδοση χαρακτηρίζεται έντονα απ’ την αρμονική συμβίωση Ορθόδοξων και Καθολικών. Μια ειρηνική συνύπαρξη των δύο χριστιανικών δογμάτων, που προσδίδει στην ιστορική παράδοση του νησιού θρησκευτικό μεγαλείο.».
Η πολιτεία και γενικά οι αρχές του τόπου πόσο προσέχουν το νησί;
«Κάθε δημοτική αρχή π’ αναλαμβάνει το χρέος της στην Σύρο έχει αφήσει ένα έργο πίσω της. Όλοι δουλεύουν, ώστε η Σύρος να συνεχίζει να βελτιώνεται σ’ όλους τους τομείς. Γίνονται συχνά δράσεις Αναδάσωσης ή Δενδροφύτευσης κι άλλες περιβαλλοντικές δράσεις.».
Υπάρχει αστυνομία και πόσο εξυπηρετεί;
«Υπάρχει αστυνόμευση που λειτουργεί σε νορμάλ πλαίσια. Η παρουσία τροχονόμων, πάντως, είναι περιορισμένη και, μερικές φορές, χρειάζεται, για να ξεμπλοκαριστεί η κίνηση στους δρόμους.».
Υπάρχει εγκληματικότητα; Φοβούνται οι κάτοικοι ο ένας τον άλλο;
«Εγκληματικότητα, όχι, δεν υπάρχει στην Σύρο. Ορισμένα περιστατικά με κλοπές έχουν συμβεί, αλλά είναι μεμονωμένα. Οι κάτοικοι γνωρίζουν ο ένας τον άλλον κι επικρατεί εμπιστοσύνη μεταξύ τους.».
Τι κρατά ζωντανή την Σύρο;
«Δε θα μπορούσαν να μην κρατούν ζωντανή την Σύρο οι άνθρωποί της. Ο κόσμος της Σύρου προσπαθεί συνεχώς να εξελίσσει και ν’ αναδεικνύει το νησί.».
Ποιες οι διαφορές που βλέπεις στον τόπο σου ανάμεσα σε καλοκαίρι και χειμώνα;
«Όπως είναι λογικό, το καλοκαίρι επικρατεί τ’ αδιαχώρητο στην Σύρο. Κυριολεκτικά. Μπορεί νησιά, όπως η Μύκονος, η Πάρος και η Σαντορίνη, να είναι πιο πολυδιαφημισμένα, αλλά και η Σύρος γεμίζει εντυπωσιακά το καλοκαίρι. Απ’ την άλλη, τον χειμώνα αδειάζει το νησί απ’ τον υπερβολικό κόσμο.».
Έχει αναδείξει η περιοχή σου κάποιο επιφανές ή γνωστό πρόσωπο;
«Όταν ακούει κάποιος την Σύρο, το πρώτο πράγμα που τού έρχεται στο μυαλό απ’ τα πρόσωπα που έχει αναδείξει ο τόπος είναι, φυσικά, ο μεγάλος Μάρκος Βαμβακάρης. Ο “Πατριάρχης του Ρεμπέτικου τραγουδιού” συνέδεσε τ’ όνομά του και την καλλιτεχνική του δημιουργία με την Σύρο όσο κανένας άλλος.
Η “Φραγκοσυριανή”, το περιβόητο χασάπικο του Μάρκου, έχει γνωρίσει πάρα πολλές εκτελέσεις και διασκευές κι έχει κάνει την Σύρο ξακουστή σ’ όλον τον κόσμο.
Ο Νεόφυτος Βάμβας υπήρξε ο πρώτος Γυμνασιάρχης του 1ου γυμνάσιου της Ερμούπολης. Οι προοδευτικές του ιδέες γύρω απ’ τα εκπαιδευτικά ζητήματα έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών στην Σύρο της εποχής.
Ο Φερεκύδης ήταν φιλόσοφος και ποιητής και καταγόταν απ’ την Σύρο. Αναφέρεται, επίσης, και ως δάσκαλος του Πυθαγόρα.».
Υπάρχει το μοτίβο παιδιά να παίζουν, ακόμη, στις γειτονιές;
«Ευτυχώς, υπάρχει ακόμη, ναι, αν και σε περιορισμένο βαθμό. Θα δει κανείς, ακόμη, παιδιά να παίζουν ποδόσφαιρο σαν παρέα σε γειτονιές ή να πηγαίνουν βόλτα με τα ποδήλατα.».
Μίλησέ μας για τ’ αθλητικά δρώμενα.
«Υπάρχει ο Φοίνικας Σύρου π’ αγωνίζεται στο Πρωτάθλημα της Volleyleague. Ο Φοίνικας έχει κατακτήσει 2 Λιγκ Καπ και βρίσκεται σταθερά στις κορυφαίες ομάδες του Πρωταθλήματος εδώ και μια 10ετία.
Κατά τ’ άλλα, υπάρχουν ακαδημίες κι ομάδες ποδοσφαίρου (ΑΟ Σύρου, Ελλάς Σύρου, Άγιαξ Σύρου) που συμμετέχουν σε τοπικό Πρωτάθλημα, ενώ υπάρχουν κι αντίστοιχες ομάδες μπάσκετ (Άρης Σύρου) και βόλεϊ γυναικών (ΑΣΕ Νεωρίου).».
Πως θα χαρακτήριζες τις ανθρώπινες σχέσεις στην Σύρο σε σχέση με την μεγαλούπολη;
«Επειδή η Σύρος είναι ένα μικρό μέρος (σχετικά με τις μεγαλουπόλεις), οι ανθρώπινες σχέσεις των κατοίκων είναι αρμονικές και χτίζονται μ’ αγάπη κι εμπιστοσύνη.».
Τι δρώμενα, πολιτιστικά ή κοινωνικά, λαμβάνουν στον τόπο σου;
«Την τελευταία 10ετία η Σύρος έχει αναπτυχθεί, σε μεγάλο βαθμό, στον πολιτιστικό τομέα. Κάθε χρόνο γίνονται διάφορες εκδηλώσεις, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που λέγεται “Σύρος Πολιτισμός”, ενώ υπάρχουν κινηματογραφικά φεστιβάλ (Syros International Film Festival, Anima Syros) και το, εξίσου εντυπωσιακό, Stray Art Festival με τοιχογραφίες, μουσική και performances.».
Μίλησέ μας για τον Πολιούχο και τις εκκλησίες της Σύρου.
«Πολιούχος είναι ο Άγιος Νικόλαος, μ’ εντυπωσιακή κι επιβλητική αρχιτεκτονική που συνδυάζει με μοναδικό τρόπο βυζαντινά κι αρχαϊκά μοτίβα. Η Σύρος είναι γεμάτη καθολικούς κι ορθόδοξους ναούς, μοναστήρια και ξωκλήσια.».
Μίλησέ μας για τα έθιμα.
«Στα έθιμα της Σύρου συγκαταλέγονται τα κούλουμα και το καρναβάλι του νησιού, αλλά τίποτα δε συγκρίνεται με την μοναδική εμπειρία που θα ζήσει όποιος βρεθεί το Πάσχα στην Σύρο, αφού είναι απ’ τα λίγα μέρη της Ελλάδος όπου οι κοινότητες των Ορθοδόξων και των Καθολικών γιορτάζουν το Πάσχα μαζί.».
Μίλησέ μας για τα τοπικά εδέσματα.
«Φυσικά, τα συριανά λουκούμια και η χαλβαδόπιτα ξεχωρίζουν. Τα λουκούμια έχουν Μικρασιάτικες ρίζες κι εμφανίστηκαν στην Σύρο κοντά στο 1832, κατά την άφιξη των προσφύγων απ’ την Χίο. Η χαλβαδόπιτα είναι το δεύτερο, κατά σειρά, αγαπημένο και δημοφιλές προϊόν του νησιού. Παρασκευάζεται από τοπικά προϊόντα, όπως το συριανό μέλι, ζάχαρη, γλυκόζη, βανίλια, ασπράδι αυγών κι αμύγδαλα.».
Υπάρχει κάποιο μέρος που το έχεις ταυτίσει μ’ εσένα στον τόπο αυτό;
«Προφανώς, είναι αρκετά, αλλά θα διαλέξω τις παραλίες στις οποίες από μικρός πήγαινα με το ποδήλατο κι έκανα αμέτρητα χιλιόμετρα στους δρόμους. Εκείνες τις αθώες εποχές…».
Ποια η πιο έντονη στιγμή που έχεις ζήσει στην Σύρο;
«Κάτι που θυμάμαι έντονα, επειδή δούλεψα στο Syros International Film Festival, που γίνεται κάθε χρόνο, είναι το πώς άνθρωποι από διάφορα μέρη του κόσμου μιλούσαν με τόσο θαυμασμό κι αγάπη για την Σύρο. Σίγουρα, έχω κι άλλες έντονες στιγμές, αλλά, μάλλον, κρύβονται πίσω στον χρόνο.».
Πόσο σού αρέσει η γειτονιά στην οποία ζεις;
«Η αλήθεια είναι πως στην γειτονιά μου (που δεν την λες μεγάλη) βρίσκονται τοπικά καταστήματα κι ενοικιαζόμενα δωμάτια, οπότε δεν υπάρχουν και πολλά πράγματα, για να μού αρέσουν εκεί. Είναι πρακτική γειτονιά, έτσι την λέω.».
Υπάρχει κάτι που δεν υπάρχει στην Σύρο και σού λείπει;
«Απ’ τα 18 μου που έφυγα απ’ την Σύρο, για να σπουδάσω, και σταμάτησα να ζω μόνιμα εκεί, κάθε φορά που επέστρεφα, έβλεπα σταδιακή και συνεχή βελτίωση σε πολλούς τομείς. Σε πολιτισμό, διασκέδαση, τουρισμό. Οι άνθρωποι του νησιού ενδιαφέρονται για την Σύρο και κάνουν τα πάντα, για ν’ αναδείξουν τα πλούτη του νησιού. Εν έτει 2021 δεν έχω ν’ αναφέρω κάτι συγκεκριμένο που λείπει απ’ την Σύρο. Συνδυάζει όλα όσα θα ήθελα να έχει ένα νησί.».