Χαρά μοιρασμένη, δυο φορές χαρά!
«Κάθε πότε πρέπει να κάνει σεξ ένα ζευγάρι;» «Κάθε πότε πρέπει να βγαίνουν έξω;» «Πόσες φορές ν’ αφήνουν τα παιδιά (αν υπάρχουν) και να πηγαίνουν εκδρομές μόνοι τους;» «Πόσες φορές την εβδομάδα πρέπει να βρίσκονται; (αν είναι στην αρχή);» «Πόσες φορές να κοιμούνται μαζί;» «Σε πόσο χρόνο πρέπει να συγκατοικήσουν;»
Ακούω πολύ συχνά ερωτήσεις σαν αυτές. Προέρχονται απ’ ανθρώπους που θέλουν να δουν, αν τα πηγαίνουν καλά με την σχέση τους. Κάνουν, άραγε, αυτά που «πρέπει»; Είναι «καλοί» στο σχετίζεσθαι;
Ακριβώς στο ίδιο πνεύμα είναι κι όσοι επικρίνουν άλλους για το πώς φέρονται σε μια σχέση. Θα πουν: «Δεν είναι φυσιολογικό να βγαίνουμε μόνο μια φορά στις δεκαπέντε μέρες». «Τα καλά ζευγάρια κάνουν σεξ, τουλάχιστον, δυο φορές την εβδομάδα». «Το νορμάλ είναι να στέλνουμε ‘Καλημέρα’ και ‘Καληνύχτα’, γιατί αλλιώς σημαίνει πως δεν νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλον. Έτσι κάνουν στις καλές σχέσεις».
Η Απάντηση
Πώς πρέπει, λοιπόν, να φερόμαστε σε μια καλή σχέση; Υπάρχουν ξεκάθαροι πρακτικοί κανόνες;
Η απάντηση είναι…ΟΧΙ
Δεν υπάρχεις ΚΑΝΕΝΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ για το πώς πρέπει να φερόμαστε σε μια σχέση.
Δεν υπάρχει συνταγή. Δεν υπάρχει το «φυσιολογικό» απέναντι στο οποίο θα κριθούμε (θα βγαίνουμε δυο φορές την εβδομάδα) και θ’ αποφασιστεί, αν είμαστε «σωστοί» ή «λάθος» μετά απ’ την σύγκριση.
Δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες χρήσης. Δεν υπάρχει manual.
Και γι’ αυτόν τον λόγο οι σχέσεις είναι τόσο δύσκολες. Γιατί ο καθένας κουβαλάει τα δικά του «φυσιολογικά» απ’ τα δικά του βιώματα (ή απ’ ό,τι έχει ακούσει, βιώσει και δει) και θεωρεί πως έτσι «πρέπει» να είναι τα πράγματα για όλους. Όταν, όμως, δυο διαφορετικοί άνθρωποι συναντηθούν, τότε δυο διαφορετικά «φυσιολογικά» αναγκαστικά έρχονται σ’ επαφή.
Το τι θα γίνει μετά εξαρτάται απ’ τον ένα και μοναδικό κανόνα που ορίζει μια καλή σχέση. Απ’ το ένα και μοναδικό πράγμα που κάνουν τα «καλά ζευγάρια».
Ο ένας κανόνας
Ο μοναδικός κανόνας που ακολουθούν δυο σύντροφοι σε μια καλή σχέση είναι η καλή επικοινωνία. Συζητάνε κι ακούν ο ένας τον άλλον. Κατανοούν ότι κανείς απ’ τους δυο τους δεν είναι ο κάτοχος της μοναδικής αλήθειας και κάνουν χώρο για την αλήθεια του άλλου.
Όπως έχω ξαναγράψει, τα συναισθήματά μας δεν είναι η αλήθεια. Είναι η αλήθεια μας. Είναι υποκειμενικά. Αντίστοιχα, σε μια σχέση δεν υπάρχει το «φυσιολογικό», το «νορμάλ», το «σωστό». Υπάρχει το φυσιολογικό για εμάς, το νορμάλ για εμάς, το σωστό για εμάς.
Όσο λιγότερο απόλυτοι είμαστε, τόσο περισσότερο σχετιζόμαστε. Διότι τόσο περισσότερο χώρο κάνουμε και για την αλήθεια του άλλου. Συζητάμε, διαπραγματευόμαστε, μοιραζόμαστε, ανοιγόμαστε, σχετιζόμαστε.
Όσο περισσότερο απόλυτοι είμαστε, τόσο πιο μόνοι μας είμαστε.
Τα μοντέλα
Σε μια σχέση δεν ισχύει ούτε το δικό σου, ούτε το δικό μου. Ισχύει το δικό μας. Όποιο συμφωνήσουμε εγώ και εσύ ότι θα είναι το δικό μας.
Δεν υπάρχει το αντικειμενικά «σωστό» μοντέλο σχέσης. Υπάρχουν δυο υποκειμενικά μοντέλα που έρχονται σ’ επαφή και προσπαθούν να κάνουνε χωριό.
Δυο υποκειμενικοί κόσμοι συναντώνται και το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουν έναν νέο υποκειμενικό κόσμο. Τον κόσμο της σχέσης μας.
Έχω ακούσει για σχέσεις όπου είναι παντρεμένοι και μένουν σε διαφορετικά σπίτια. Αρκετοί δε θα το επέλεγαν, αλλά για εκείνους δουλεύει και είναι ευχαριστημένοι. Μια χαρά.
Ξέρω ζευγάρια που τούς αρέσει να κάνουνε τα πάντα μαζί. Κάποιους μπορεί να τους πνίγει η ιδέα, αλλά για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά.
Ξέρω ζευγάρια που τούς αρέσει να πηγαίνουν και ξεχωριστά διακοπές καμιά φορά. Σε κάποιους μπορεί ν’ ακούγεται περίεργο, αλλά για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά.
Έχω ακούσει από πρώτο χέρι για ετεροφυλοφιλική σχέση όπου ο κι ο άντρας και η γυναίκα βρίσκουν άλλα άτομα, για να κάνει σεξ ο άλλος. Δεν είναι το συνηθισμένο, αλλά για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά.
Ξέρω ένα ζευγάρι στην Σουηδία, Σουηδέζα με κάποιον από Μεσογειακή χώρα, που τού είπε: «Ξέρω ότι σού αρέσει να βγαίνεις κι εγώ δε θέλω. Είναι εντάξει για μένα να βγαίνεις, να φλερτάρεις και να φιλήσεις κάποια. Αν, όμως, κάνεις σεξ, τότε θα πρέπει να ξανασυζητήσουμε τι επιτρέπεται στην σχέση μας». Είναι κάτι που δεν μάς είναι οικείο και για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά. Εντελώς Σουηδία…
Νο1 η επικοινωνία
Σε μια σχέση δεν ισχύει ούτε το δικό σου, ούτε το δικό μου. Ισχύει το δικό μας. Όποιο συμφωνήσουμε εγώ κι εσύ ότι θα είναι το ΔΙΚΟ ΜΑΣ.
Το σημαντικότερο πράγμα σε μια σχέση είναι η επικοινωνία. Όχι η αγάπη. Σχέσεις με καλή επικοινωνία και χωρίς πολλή αγάπη μπορούν να επιβιώσουν και να γίνουν και πολύ καλές σχέσεις. Όμως, έχω δει πολλές σχέσεις με πολλή αγάπη αλλά χωρίς επικοινωνία κι αμοιβαία κατανόηση που δεν είχαν καμία τύχη να επιβιώσουν.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι δυο σύντροφοι μπορεί ν’ αγαπάνε ο ένας τον άλλον, αλλά, ταυτόχρονα, έχουν κάποια μεγάλη δυσκολία που τούς εμποδίζει. Είναι πολύ πιθανό να φτάσουν ακόμα και να χωρίσουν αλλά η αγάπη τους μπορεί να τούς κάνει να πουν το γνωστό: «Να το προσπαθήσουμε άλλη μια φορά».
Το κλειδί, όμως, βρίσκεται πάντα στην επικοινωνία.
Τις αρχές της αποτελεσματικής συναισθηματικές επικοινωνίας περιγράφω μ’ ακρίβεια στο Κεφάλαιο 16 του νέου μου βιβλίου “Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής“.
Γιατί αποτυγχάνουν οι προσπάθειες;
Οι «προσπάθειες» αυτές αποτυγχάνουν, διότι, γενικώς, οι άνθρωποι, δυστυχώς, δεν ξέρουν να προσπαθούν. Συνήθως, το να το προσπαθήσουν στο μυαλό τους σημαίνει να δώσουν λίγο παραπάνω χρόνο στην σχέση. Αναγκαστικά, τα ίδια δυναμικά, τα οποία έφεραν το ζευγάρι στην δύσκολη θέση, θα προκύψουν ξανά και, φυσικά, θα επακολουθήσει το ίδιο σενάριο. Το έχω δει να συμβαίνει πάρα πολλές φορές και το έχω ζήσει και εγώ. Προσπάθεια δεν είναι δίνω χρόνο.
Προσπάθεια είναι συζητάω και κατανοώ τι δεν πήγε καλά κι αποφασίζουμε ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ τι να κάνουμε ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ, ώστε να μην γίνουνε ξανά τα ίδια. Κυρίως, όμως, προσπάθεια είναι κάνω δουλειά με τον εαυτό μου, για να δω πώς συνέβαλα στο ότι η σχέση δεν πήγε καλά την πρώτη φορά.
Θέλει αρκετή αυτογνωσία, ώστε να κατανοήσει ο καθένας με ποιον τρόπο συμβάλει ο ίδιος στο να μην πηγαίνει καλά η σχέση. Και εκεί είναι η προσπάθεια που καλείται ο κάθε σύντροφος να καταβάλει. Να προσπαθήσει ν’ αλλάξει τον εαυτό του. Όχι τον άλλον. Θ’ ακούσει τι τού λέει ο σύντροφός του και θα το λάβει υπ’ όψιν του και θα στρέψει τον φακό στον εαυτό του. Όχι στον άλλον.
Κι αυτό θα το κάνουν ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ.
Στο επίκεντρο η σχέση
Σχέση είναι η επικοινωνία. Όχι η αγάπη. Μπορούμε ν’ αγαπάμε μόνοι μας κάποιον κι αυτός να μην το γνωρίζει. Δεν είναι αυτό σχέση. Σχέση είναι η συνδιαλλαγή που έχουμε με τον άλλον. Η επικοινωνία, καθώς δημιουργούμε έναν κοινό κόσμο.
Σκοπός δεν είναι να επιβάλουμε τον δικό μας κόσμο, ούτε να υποταχθούμε στον κόσμο του άλλου. Σε κανένα απ’ τα δυο αυτά σενάρια δεν σχετιζόμαστε. Όταν επιβάλω το δικό μου «σωστό», τότε σ’ αγνοώ, ενώ, όταν υποτάσσομαι στο δικό σου «σωστό», τότε μ’ αγνοώ. Και στις δυο περιπτώσεις κάποιος μένει μόνος και δεν σχετιζόμαστε.
Σχέση είναι το πώς και το πόσο γινόμαστε ομάδα κι από κοινού αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις που, αναπόφευκτα, θα προκύψουν. Μ’ ανοικτό μυαλό και επίγνωση ότι ο καθένας φέρνει τον δικό του υποκειμενικό κόσμο. Κανείς κόσμος δεν είναι σωστός ή λάθος. Είναι, απλά, διαφορετικοί.
Είναι σαν να λέμε ότι εμένα μού αρέσουν τα σουτζουκάκια με κανέλα κι εσένα χωρίς. Δεν έχω εγώ δίκιο και εσύ άδικο. Έχουμε, απλά, διαφορετικά γούστα. Δεν είναι ο δικός μου τρόπος «σωστός» ή «φυσιολογικός» κι ο δικός σου «λάθος» ή «απαράδεκτος». Αν, όμως, θέλουμε να μαγειρέψουμε και να φάμε και οι δυο, θα χρειαστεί να συζητήσουμε πώς θα τα κάνουμε. Ίσως βάλουμε, λίγη κανέλα, ίσως καθόλου, αλλά θα βάλουμε μπαχάρι ή κύμινο. Δεν έχει σημασία, όπως έγραψα ξανά, τι θα κάνουμε.
Σχέση είναι το κλίμα μέσα στο οποίο συζητάμε. Όχι το τι κάνουμε στο τέλος.
Συμπέρασμα
Μην ψάχνεις για το αν κάνεις τα πράγματα «σωστά» ή «λάθος» σε μια σχέση. Μόνο εσύ ξέρεις, αν η σχέση σου κάνει καλό. Αν την απολαμβάνεις. Δεν υπάρχει «σωστή» και «λάθος» γεύση στα σουτζουκάκια. Μόνο η γεύση που σού αρέσει.
Σχέση είναι η επικοινωνία και το κλίμα μέσα στο οποίο συζητάμε τις διαφορετικές προτιμήσεις, συνήθειές και τα βιώματά μας .
Αν θέλεις μια όμορφη σχέση, τότε το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να φροντίσεις αυτό το κλίμα.
Το κλίμα είναι η σχέση.
Γράφει ο Δημήτρης Φλαμούρης
Ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου
“Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής”