Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;
Πότε θα ‘ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι
να συνοδεύσουνε τη βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;Νίκος Γκάτσος
Σήμερα 84 μετά την 28η Οκτωβρίου 1940, σκεφτήκαμε να βάλουμε τις κουκούλες μας και να καταδώσουμε, χωρίς αιδώ, τους στιχουργούς και δημιουργούς του λαϊκού τραγουδιού οι οποίοι με τις συνθέσεις τους έκαναν ότι και το ΕΑΜ (27/9/1941) στην ελληνική επικράτεια. Δηλαδή, στήριξαν και ενθάρρυναν το λαό σε μια περίοδο όπου οι Άγγλοι διέκοψαν τη μεταφορά σιτηρών μέσω θαλάσσης, με τον ναυτικό αποκλεισμό, οι Γερμανοί επέταξαν την τροφοδοσία προς την ηπειρωτική χώρα διακόπτοντας τις ροές από την Πελοπόννησο και οι Βούλγαροι (ζώνη κατοχής) τις αντίστοιχες καλλιέργειες της Βόρειας Ελλάδας.
Όμως, οι ρεμπέτες μαρτυρούν, τα πάντα, χωρίς πίεση κι έτσι αποφασίσαμε να κάνουμε στροφή και να συναντηθούμε με τον εθνικό κορμό. Τουλάχιστον, έτσι τους ονοματίζει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου στο Μαύρο Γάτο και δυστυχώς, δεν απέχει από την πραγματικότητα.
Ήταν φθινόπωρο του 1940 και ο Ιωάννης Μεταξάς, εκείνος που επεδίωκε να εγκαθιδρύσει τον Γ’ ελληνικό πολιτισμό, στα πρότυπα του τρίτου ράιχ και της εθνικοσοσιαλιστικής νεολαίας, έγραφε στο ημερολόγιό του: «Δια την Ελλάδα η Αγγλία είναι η φυσική φίλη και επανειλημμένως εδείχθη προστάτρια, ενίοτε δε η μόνη προστάτρια». Μετά από ένα χρόνο, το φθινόπωρο του 1941 στον τέταρτο τόμο και τις σελίδες 517-520, αναρωτιόταν σε παρόμοιες σελίδες γιατί η Ιταλία έδειξε τέτοια μανία με την Ελλάδα παρότι είχε συγγενικό καθεστώς με αυτήν και γιατί ο Χίτλερ έδωσε τέτοια ελευθερία κινήσεων στον Μουσολίνι.
Την εξουσία στον Ιταλό δικτάτορα, όπως και εδώ, την έδωσε ο βασιλικός οίκος και ο στόχος ήταν να αποκατασταθεί η ισορροπία στην άρχουσα τάξη, ελέγχοντας τη φτώχεια, κυρίως στους αγροτικούς πληθυσμούς, μετά την απαγόρευση των Ηνωμένων Πολιτειών για την είσοδο μεταναστών, την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Στράφηκαν στις αποικίες αλλά και με την κατάληψη της Αλβανίας, ενισχύθηκε η διάθεση για είσοδο στα Βαλκάνια με στόχους την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία. Η περίπτωση της Ελλάδας έχει ενδιαφέρον γιατί ο Μουσολίνι ήθελε να αναστήσει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία και έτσι απαιτούσε πλήρη πολιτειακή διοίκηση της χώρας.
Η γερμανική πρόταση ελέγχου του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, όπως αυτή κατατέθηκε από τον Χίτλερ μέσω του περιβόητου βιβλίου του, ασκεί έλξη στις αστικές τάξεις της Ευρώπης. Ιδίως στη Γαλλία, καθότι η βρετανική πλευρά δεν ήταν υποστηρικτική στην παράδοση στρατιών και σύγχρονου πολεμικού υλικού και διότι ακόμα η νεολαία της Αγγλίας, με τις περιβόητες θεωρίες για την ευγονική (επικεφαλής ο οικονομολόγος Κέινς) και την καθαρότητα των λευκών από τις ενώσεις με τις αποικίες, στρέφεται στο ναζισμό.
Οι Έλληνες αντιστράτηγοι και υποστράτηγοι δέχονται να δημιουργήσουν το καθεστώς της Ελληνικής Πολιτείας, το οποίο συμμερίζεται τις αρχές της ναζιστικής Ευρώπης. Ο Τσολάκογλου ( 9 στρατηγοί αναλαμβάνουν υπουργεία, ένας εκτελέστηκε μετέπειτα από την Ο.Π.Λ.Α) καλεί τους εκπροσώπους των αστικών κομμάτων, της διανόησης και του κλήρου προκειμένου να νομιμοποιήσουν τη θεσμική εκπροσώπηση της δωσιλογικής κυβέρνησης λέγοντας πως αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, αν και οι εκλογές θα καθυστερούσαν και την εξουσία θα την ασκούσε ο στρατός!
Παρενθετικά, η δικτατορία Μεταξά, θεωρούσε τους ρεμπέτες μιάσματα. Τους κυνήγησε ανηλεώς. Τους έβαλε στο περιθώριο αλλά εκείνοι έγραψαν μοναδικά τραγούδια για το αλβανικό έπος και τον πόλεμο! Γράφει ο Δημήτρης Ραβάνης-Ρέντης στο διήγημά του Το Μπλόκο από την «Ανθολογία ελληνικής αντιστασιακής λογοτεχνίας 1941-1944», σε κοινή έκδοση του ανατολικογερμανικού εκδοτικού οίκου Akademie Verlag – Berlin και των εκδόσεων Α. Παπακώστα, για τον απλό αγωνιστή της εθνικής αντίστασης που τάχθηκε στον αγώνα για την απελευθέρωση και θανατώθηκε όταν όρμηξε επάνω στο δωσίλογο της γειτονιάς του, αποκαλύπτοντάς το στους υπόλοιπους:
Το επώνυμο του Γιώτη του Καμπούρη το μάθανε την άλλη μέρα κιόλας. Όταν σηκώθηκαν το πρωί οι άνθρωποι, είδαν να γράφει και στις τέσσερις γωνιές του δρόμου ακριβώς κάτω από το επίσημο «Οδός Ωραίας», «Οδός Γιώτη Λίναρη». Στην αρχή παραξενεύτηκαν μα ύστερα τους φάνηκε φυσικό: «Βέβαια, έπρεπε να ΄χει ένα όνομα κι ο Καμπούρης».
Αυτό το «Λίναρης» όμως, είναι φυσικό να τον δυσκολέψει τον κόσμο στην αρχή. Δεν μπορείς κάποιον που τον έλεγες χρόνια ολόκληρα «Καμπούρη» να τον πεις από τη μια μέρα στην άλλη «Λίναρη». Ποιος ξέρει; Ίσως κι ο Γιώτης να απορεί ακούγοντας τ΄ όνομά του: «Ποιος να ΄ναι αυτός ο Λίναρης; Για μένα μιλάνε;», θα αναρωτιέται βέβαια εκεί στον Παράδεισο που βρίσκεται. Γιατί, όσο γι΄ αυτό, έτσι τ΄ αποφάσισαν οι γυναίκες της γειτονιάς: ο Γιώτης πήγε στον Παράδεισο. Ήταν αδύνατο να πάει αλλού, σ΄ άλλο μέρος. Και ούτε απ΄ το Καθαρτήριο θα περνούσε. Σαν τα παιδιά τα καλά που περνάνε την τάξη «άνευ εξετάσεων».
Η προτροπή του Χίτλερ ήθελε μία ελληνική κυβέρνηση που να χρεώνεται τα σκληρά μέτρα που έπρεπε να υλοποιηθούν, παρά να λειτουργήσει υποστηρικτικά σαν μαξιλάρι για τα βάρη προς το λαό. Ειδικότερα, απαγορεύτηκαν οι διαδηλώσεις εναντίον των στρατευμάτων κατοχής και υπέρ Βρετανών στρατιωτών, σε πρώτη φάση, και μετέπειτα ο κρατικός βραχίωνας έγινε προέκταση των Γερμανικών αποφάσεων. Η κορύφωση ήταν η ταύτιση μεταξύ των τελευταίων και της κυβέρνησης Ράλλη με ενιαίο πρόταγμα των αντικομμουνισμό, κατά το 1943-1944.
Το κράτος, με τους αξιωματικούς του στρατού, οι οποίοι προσλαμβάνονται, συλλέγουν τους καρπούς. Μεταφορικά και κυριολεκτικά. Μέρος του παλαιού μηχανισμού διασπάται ή υποκαθίσταται. Τα τάγματα ασφαλείας υποκινούνται από την κυβέρνηση Ράλλη, έχουμε, παράλληλα, τις επιστολές του Πλαστήρα προς τους Γερμανούς για επαναπατρισμό του και συγκρότηση στρατού προς πάταξη του κομμουνισμού, τη χωροφυλακή στη Βόρεια Ελλάδα και τους ευζώνους της φρουράς στον Άγνωστο Στρατιώτη, στη νότια Ελλάδα. Ετούτοι, σχηματίζουν την ουρά των Γερμανών τελειώνοντας τις σφαγές στα μπλόκα ( ενάντια στους Έλληνες ανάπηρους του αλβανικού μετώπου και στο μπλόκο της Καλογρέζας, της Κοκκινιάς) και στη συνέχεια, προχωρώντας σε λεηλασίες. Επιπλέον, το μηχανοκίνητο τμήμα, οι περιβόητοι Μπουραντάδες. Ο ΕΔΕΣ της Αθήνας, η 3Ε (αντικομμουνιστική, αντισημιτική οργάνωση της Θεσσαλονίκης), η μυστική στρατιωτική αστυνομία της Βέρμαχτ. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γερμανικές δυνάμεις είχαν εποπτικό ρόλο σε εφόδους και εξαιτίας αυτών, οι Έλληνες συνεργάτες εντυπώθηκαν στις συνειδήσεις των ανθρώπων, στις αθηναϊκές συνοικίες, ως πιο σκληροί από τους κατακτητές.
Το φαινόμενο συνεργασίας με τις δυνάμεις κατοχής ήταν εκτεταμένο σε επίπεδο πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Δεν υπήρχε εκτεταμένος εξαναγκασμός αλλά ήταν προϊόν συναίνεσης. Ο λιμός και η πείνα χρησιμοποιήθηκε σαν όχημα προς παροχή τροφής προκειμένου να εισέλθουν παρακρατικοί, άνθρωποι του περιθωρίου, ποινικοί και παράνομοι στα Τάγματα Ασφαλείας, μαζί με το μισθό που δινόταν. Σε αυτά έχουμε και την πολιτική επιστράτευση (5/3/1943), περισσότερων από ένα εκατομμύριο εργατών από τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης προς τις γερμανικές βιομηχανίες των χωρών που αποτελούσαν τον άξονα. Στην Ελλάδα κάτι τέτοιο σε επίπεδο μέτρων, εξαιτίας των αντιστασιακών ενεργειών (25/2/1943, είσοδος στο γραφείο του Λογοθετόπουλου), δεν εφαρμόστηκε ποτέ!
Η ελληνική αστική τάξη είδε και συνέδραμε στη βίαιη ανακατανομή και συσσώρευση πλούτου, μέσω της μεσιτικής οδού με μεγέθυνση περιουσιών και οριστικό σώσιμο επιχειρήσεων με τα αμερικανικά κεφάλαιο που ακολούθησαν μεταπολεμικά, κυρίως για όσους συνεργάστηκαν. Για τα Σώματα Ασφαλείας, οι Έλληνες κομμουνιστές, δεν είχαν το ηθικό ανάστημα της αξίας για την ανθρώπινη ζωή.
Περισσότερα και αναλυτικότερα μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο του Μενέλαου Χαραλαμπίδη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, με τίτλο: Οι δωσίλογοι, ένοπλη, πολιτική και οικονομική συνεργασία στα χρόνια της κατοχής.