«Πάμε Ντόλυ…»

«Ψυχραιμία παιδιά!» συνιστούσε ο Λουκιανός Κηλαηδόνης με τον δίσκο που κυκλοφόρησε το 1979 με αυτό τον –διαχρονικό τίτλο.

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κυψέλη. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, καθώς και στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο, χωρίς ποτέ να ασκήσει το επάγγελμα του αρχιτέκτονα, αφού από πολύ νωρίς φαινόταν ότι θα τον κέρδιζε ολοκληρωτικά η μουσική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 έγραψε τη μουσική για τη θεατρική παράσταση του έργου της Κωστούλας Μητροπούλου «Η Πόλη μας». Τα τραγούδια στον ομότιτλο δίσκο που κυκλοφόρησε ερμήνευσαν η Βίκυ Μοσχολιού και ο Μανώλης Μητσιάς.

Ακολούθησε ο δίσκος «Κόκκινη Κλωστή» σε στίχους Νίκου Γκάτσου με την Δήμητρα Γαλάνη και τον Μανώλη Μητσιά. Το 1973 κυκλοφόρησαν σε κόκκινο βινύλιο τα «Μικρoαστικά» σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, όπου για πρώτη φορά ο Λουκιανός Κηλαηδόνης ερμήνευσε δικές του συνθέσεις. Αυτή η δουλειά είναι σταθμός στην καλλιτεχνική πορεία του Λουκιανού, αλλά και στα μουσικά μας πράγματα, γιατί τα «Μικροαστικά» πριν εκδοθούν σε δίσκο κυκλοφόρησαν παράνομα στη διάρκεια της δικτατορίας και γίνονται σημείο αναφοράς για μια ολόκληρη γενιά. Επόμενη δισκογραφική δουλειά του ήταν τα «Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας» πάλι σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη.

Το 1976 ο Λουκιανός έγραψε την «Media Luz» τον μοναδικό του δίσκο με ορχηστρική μουσική, που είναι το soundtrack μιας υποθετικής ταινίας «Film Noir». Από το 1978 και μέχρι το 1991 κυκλοφόρησαν πέντε απόλυτα προσωπικοί του δίσκοι : «Είμαι ένας φτωχός και μόνος καουμπόϋ», «Ψυχραιμία Παιδιά», «Χαμηλή πτήση», «Τραγούδια για κακά παιδιά», «Γιατί θα γίνω μαραγκός» και ένας δίσκος με τραγούδια της δεκαετίας του ’50 με τίτλο «Fifties και ξερό ψωμί».Το 1993 κυκλοφόρησε το διπλό του άλμπουμ με τίτλο : «Αχ! Πατρίδα μου γλυκειά» που είναι μια καταγραφή της μουσικής πορείας της Ελλάδας τα τελευταία 50 χρόνια. Στην δουλειά αυτή παρουσιάστηκαν δισκογραφικά για πρώτη φορά κατηγορίες τραγουδιών που ανήκουν στο χώρο της προφορικής παράδοσης. Όπως σχολικά, τραγούδια της γειτονιάς, του δρόμου, της κατασκήνωσης, του κατηχητικού, προσκοπικά και ακόμη επτανησιακά, καντάδες, ελαφρά και ρεμπέτικα.

Παράλληλα έγραψε θεατρική και κινηματογραφική μουσική. Για δέκα συνεχή χρόνια έγραφε αποκλειστικά τη μουσική για το «Ελεύθερο Θέατρο» – «Ελεύθερη Σκηνή» (Μουσική από τις παραστάσεις αυτές κυκλοφορεί και σε διπλό άλμπουμ με τίτλο : «Πάμε μαέστρο») και είναι βασικός συνθέτης των παραστάσεων του «Θεσσαλικού Θεάτρου» της πρώτης περιόδου. Συνεργάστηκε επίσης με το Εθνικό Θέατρο, με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με το Λαϊκό Θέατρο του Λ. Τριβιζά, καθώς και με την παιδική σκηνή της Ξένιας Καλογεροπούλου.

Στη συνέχεια έντυσε με τη μουσική του τις ταινίες: «Οι κυνηγοί» και «Ο θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, «Ελευθέριος Βενιζέλος» του Παντελή Βούλγαρη και «Οι Αθηναίοι» του Βασίλη Αλεξάκη. Καθώς και μουσική για πολλές τηλεοπτικές εκπομπές. Παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια ο Λουκιανός έκανε πάρα πολλές ζωντανές εμφανίσεις σε ολόκληρη την Ελλάδα και στην Κύπρο. Γνωστότερη από αυτές είναι το περίφημο «Πάρτυ στη Βουλιαγμένη», που έγινε το 1983 και που συγκέντρωσε περίπου 70.000 κόσμο. Το «Πάρτυ στη Βουλιαγμένη» θεωρήθηκε το ελληνικό «Woodstock» και ο Λουκιανός με αυτήν την εκδήλωση ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που έβγαλε τις συναυλίες από τα γήπεδα και τα θέατρα σε φυσικούς χώρους. Ακόμα σημαντικές του εμφανίσεις στο Λυκαβητό ήταν η «Σκοτεινή πλευρά» και το “Cocktail Party”. Το 1999 δημιούργησε μαζί με τη σύζυγό του Άννα Βαγενά τον δικό τους χώρο Θεάματος το «Μεταξουργείο», όπου δραστηριοποιούνταν μέχρι σήμερα.

 

Το καλοκαίρι του 2006 συνεργάστηκε με την Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής (ΚΟΕΜ) πραγματοποιώντας συναυλίες στην Ελλάδα, το εξωτερικό καθώς και στο Ηρώδειο από όπου προέκυψε ένα διπλό cd με τίτλο «Μ’ Αγιόκλημα και γιασεμιά». Οι συναυλίες συνεχίστηκαν και το καλοκαίρι του 2007.

Φαινόμενο ζωής, χαράς και αγάπης, που πλούτισε τη μουσική και τη ζωή μας με φως, τον χαρακτήρισε αποχαιρετώντας τον ο Μίκης Θεοδωράκης

«Στα 9 χρόνια που κύλησαν από τότε που μπήκε στο τραγούδι, ο Κηλαηδόνης κυκλοφόρησε ισάριθμους δίσκους, έγραψε μουσική για 25 θεατρικά έργα κι επέβαλε ένα προσωπικό ύφος στο νεότερο ελληνικό τραγούδι. Τα “Μικροαστικά”, το “Είμαι ένας φτωχός και μόνος καουμπόης” και το “Ψυχραιμία παιδιά!” μπορεί να θεωρηθούν σταθμοί στη διαδρομή του».

Τον καιρό εκείνο, ο Κηλαηδόνης εμφανιζόταν για πρώτη φορά σε μπουάτ της Πλάκας, στη «Διαγώνιο», όπου και ο Γιώργος Νταλάρας. «Είχα ανάγκη από μια τέτοια επαφή, γιατί η απομόνωση του δημιουργού που γράφει μόνος του μ’ ενοχλούσε. Μου κάνει καλό από την άποψη ότι βγάζω αμέσως συμπεράσματα από την απήχηση που έχει η δουλειά μου στον κόσμο», πρόσθετε.

Ας δούμε πώς ξεκίνησε η σχέση του με τη μουσική – πάντα μέσα από την ίδια συνέντευξη:

«Το 1968 τελείωσα την Αρχιτεκτονική. Γύρω στο 1970 αρχίζει η ιστορία μου με το τραγούδι. Μέχρι το 1972-73 κάνω πράγματα ασυνείδητα γραμμένα, παρασυρμένος κι από το κλίμα της εποχής. Μ’ αυτό τον τρόπο, τελείως ελεύθερα και χωρίς ελπίδα να κυκλοφορήσουν γράφτηκαν τα “Μικροαστικά”».

Μέσα σ’ όλα

Στην αρχή συνεργάζεται με ποιητές – στιχουργούς: Κωστούλα Μητροπούλου, Νίκο Γκάτσο, Γιάννη Νεγρεπόντη. Τραγουδιστές, αρχής γενομένης με τον Γιώργο Νταλάρα, με τον οποίο το 1969 κάνει τον πρώτο του δίσκο, καθώς και με Μανώλη Μητσιά, Βίκυ Μοσχολιού, Δήμητρα Γαλάνη, ηθοποιούς της «Ελεύθερης Σκηνής», με την οποία συνεργάζεται επί δέκα γόνιμα χρόνια. Ήδη είχε καταλήξει να είναι ο ίδιος ερμηνευτής των τραγουδιών του, σε δίσκους και συναυλίες σε Ελλάδα και Κύπρο, ενώ είχε ξανοιχτεί και σε άλλες πατρίδες.

Τραγούδια, κι από κοντά συνεργασίες με θεατρικές παραστάσεις, πλην «Ελεύθερης Σκηνής»: «Θεσσαλικό Θέατρο», Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ, Λαϊκό Θέατρο Λεωνίδα Τριβιζά, Ελληνικό Λαϊκό Χορόδραμα Ραλλούς Μάνου, Παιδική Σκηνή Ξένιας Καλογεροπούλου, αλλά και ταινίες: «Οι Κυνηγοί» και «Ο Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, «Ελευθέριος Βενιζέλος» του Παντελή Βούλγαρη, «Οι Αθηναίοι» του Βασίλη Αλεξάκη, τηλεοπτικές εκπομπές.

«Έχοντας διαπιστώσει ότι τα τραγούδια που είχαν μεγαλύτερη απήχηση ήταν εκείνα που μιλούσαν για τη σημερινή πραγματικότητα, κάθομαι και φτιάχνω αυτά τα τραγούδια [εννοεί αυτά του δίσκου «Ψυχραιμία παιδιά!»). Μέσα απ’ αυτά προσπαθώ να δώσω την άγρια κατάσταση που κυριαρχεί στην καθημερινή μας ζωή, μαζί με 2-3 τραγούδια τρυφερά».

Έγραψε μια ωδή στο κλαρίνο, αν και αυτός έγινε γνωστός με το πιάνο του. Έγραψε για τα fuckin’ fifties, για τα θερινά σινεμά (με αγιόκλημα και γιασεμιά) και το “Μικρό Ήρωα”, που ήταν ουσιαστικά φόρος τιμής στα παιδικά του χρόνια και τις αναμνήσεις που χάνονται. Συνδέθηκε με το μοναχικό καουμπόι Λούκι Λουκ, από τις συγκυρίες και μια κακή μεταφορά στα ελληνικά του κανονικού ονόματος της φιγούρας (Λάκι Λουκ). Έγραψε τον “ύμνο των μαύρων σκυλιών”, που είναι στιχουργικά ιδιοφυές μες στην απλότητά του, αν και πολλοί το σιγοτραγουδάνε, χωρίς να γνωρίζουν τον τίτλο του. Τραγούδησε και το “γιούπι για-για”, αλλά σε λιγότερο “σκληροπυρηνικές” εκδοχές από αυτές που μπορεί να ακούσει κανείς στα συντροφικά γλέντια.

Μας είπε “πώς γεννιέται ο καμικάζι”, που δε σηκώνει κάτι τέτοια. Για το πώς σκοτώνει μια παρέα την ώρα της: είπαμε για τον Τραβόλτα τι λεφτά να κονομά, κάναμε μετά μια βόλτα και είπαμε να πάμε σινεμά… Για το καθημερινό τρέξιμο, το άγχος για το πρωινό ξύπνημα (αν κοιμηθώ νωρίς…) και τους υπολογισμούς: και όμως κατά βάθος, κάπου υπάρχει λάθος, κάπου την έχουμε πατήσει κι οι δυο. Για τη φρενίτιδα πριν από κάθε ντέρμπι: κι όποιος γνωρίζει τι φταίει για όλα αυτά, ας μου εξηγήσει μετά. Για τον μπερδεμένο καρπό της σεξουαλικής απελευθέρωσης: τα ‘φτιαξε ο Μηνάς με την Αρλέτα…

Για τον επαγγελματικό προσανατολισμό και το αντίκρισμα που έχουν τα πτυχία στις μέρες μας -πόσο μάλλον τώρα, που ήρθαν “ακόμα χειρότερες μέρες”: Κι αφού δουλειά δε βρήκανε το κάνανε ρολό, ρολό λοιπόν το κάνανε κι όπως ήταν φυσικό, κι αφού το καμαρώσαν, το βάλανε στον…

Για τη μετάθεση ευθυνών που είναι τυπικό γνώρισμα της “φυλής” μας: φταίει κι ο Χατζηπετρής. Και για τον καπιταλισμό που δε μας τρομάζει, γιατί… τον συνηθίσαμε κι αυτόν! Είχε όμως και δυο τρομερούς πολιτικούς δίσκους, λίγο πριν και λίγο μετά την πτώση της χούντας: τα “Μικροαστικά” και τα “Απλά Μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας“, που είναι σα μελοποιημένες πολιτικές μπροσούρες.

Μπορεί κάποια τραγούδια του να φαίνονταν ελαφριά κι όχι ιδιαίτερα προβληματισμένα. Ήταν όμως σαφώς πιο ποιοτικά και λιγότερο φλύαρα από διάφορα “προβληματισμένα” άσματα του καιρού μας, ακόμα κι αν μιλούσαν για την απόφασή του “να κάτσει σπίτι” -ακόμα και να “ιδιωτεύσει”.

Το πάρτι

Σταθμός στη διαδρομή του το περίφημο υπαίθριο πάρτι στη Βουλιαγμένη -Ιούλιος του 1983- με τη συμμετοχή και άλλων τραγουδιστών, που παρακολούθησαν χιλιάδες κόσμου. Τιμώντας τον συνθέτη, η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου έδωσε πέρσι, με μια μουσική εκδήλωση, το όνομά του στην πλαζ Βουλιαγμένης.

Ενδεικτικό της απήχησης που είχε το έργο του, που μετράει σε 44 δίσκους, μερικοί τίτλοι τραγουδιών – εύθυμα, σατιρικά, μελαγχολικά αγαπησιάρικα, τραγούδια αντοχής «με υπόθεση», όπως θα λέγαμε: «Κολίγα γιος», «Μακριά από την πόλη», «Οσο αγαπιόμαστε τα δυο», «Μη χτυπάς σ’ ένα σπίτι κλειστό», «Μια Κεφαλλονίτισσα», «Τζιν τζιν τζιν», «Αχ Ρίτα», «Τα θερινά σινεμά», «Στη Βουλιαγμένη», «Το πάρτι», «Θα κάτσω σπίτι», «Ο Μικρός Ηρως», «Της Ελλάδας το κάγκελο», «Μαίρη Παναγιωταρά»…

Να προστεθεί και το «Θυμάμαι», δίσκος με εννέα ανέκδοτα τραγούδια του που ερμηνεύει ο ίδιος, συν ένα του Μίκη Θεοδωράκη, που μοιράστηκε πέρσι, στον ένα χρόνο από το θάνατό του, από την «Εφημερίδα των Συντακτών». Ο Λουκιανός έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας, εκτός από τα υπέροχα τραγούδια με τη φωνή του, τη σύζυγό του ηθοποιό Αννα Βαγενά (που μαζί δημιούργησαν το 1999 τη σκηνή «Μεταξουργείο», για δικές τους και άλλες παραστάσεις) και τις δυο κόρες τους. Και ακόμα την ευγενική νεανική μορφή του με το χαμόγελο και την κόμη – σκούρα κάποτε, γκρίζα και λευκή αργότερα, αλλά πάντα πυκνή, μακριά, ατίθαση.

«Το ‘Πρώτο Θέμα’ δεν το διαβάζω, δεν ανήκω στον πολιτικό χώρο που εκφράζει και το απεχθάνομαι. Δεν θέλω να συνδεθεί η μουσική μου με τη συγκεκριμένη εφημερίδα, διότι μου είναι αντιπαθής με όσα έχει κάνει μέχρι τώρα», δηλώνει ο Λουκιανός Κηλαηδόνης.

Δεν είναι θέμα αν μου δίνανε λίγα ή πολλά. Δεν ήθελα να συνδεθεί το τραγούδι του ‘Μικρού Ήρωα’ με τη συγκεκριμένη εφημερίδα», προσθέτει ο Λουκιανός Κηλαηδόνης.

Το τραγούδι του Λουκιανού Κηλαηδόνη έχει κι αυτό τη δική του ιστορία. Γράφτηκε το καλοκαίρι του 1976, τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια δηλαδή, για λογαριασμό του «Ελεύθερου Θεάτρου», που εκείνο το καλοκαίρι ανέβαζε στο Άλσος Παγκρατίου την επιθεώρηση «Το τραμ το τελευταίο». Έτσι ο «Μικρός Ήρωας» και η παρέα του από το φθηνό χαρτί της δεκαετίας του ’50 «μετακόμισε» στη σκηνή.

Το τραγούδι του Λουκιανού Κηλαηδόνη επί σκηνής τραγουδούσαν ο Ντίνος Λύρας στον ρόλο του Γιώργου Θαλάσση, η Υβόνη Μαλτέζου ως Κατερίνα και ο Γιώργος Σαμπάνης ως Σπίθας. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε το 1984 με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη και τον Αντώνη Πυλιαρό στον ρόλο του Γιώργου Θαλάσση.«Είναι ένα τραγούδι που παίζω πάντα στις συναυλίες μου ως ανκόρ», λέει ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Μιλάει γρήγορα, νηφάλια, αλλά χωρίς να κρύβει την ενόχλησή του.

Στο εξώδικο που έστειλε  στο «Πρώτο Θέμα» αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Με την ιδιότητά μου του συνθέτη μουσικής, έχω γράψει τη μελωδία και τους στίχους του μουσικού έργου ‘Μικρός Ήρωας’, του οποίου είμαι ο πνευματικός δημιουργός. Με έκπληξη, οργή και αγανάκτηση διαπίστωσα χθες, 10.10.2013, ότι η παραπάνω σύνθεσή μου, χωρίς τους στίχους, χρησιμοποιείται ως μουσική επένδυση σε τηλεοπτικούς σταθμούς, για τη μετάδοση διαφήμισης προσφοράς της εφημερίδας “Πρώτο Θέμα” των τευχών του γνωστού ιστορικού περιοδικού με τον ομώνυμο τίτλο. Επειδή στη χρήση του πνευματικού μου έργου έχετε προβεί χωρίς την κατά νόμο απαιτούμενη άδειά μου, ως εκ περισσού σας απαγορεύω κάθε περαιτέρω χρήση του, σας καλώ να παύσετε άμεσα την ήδη γενομένη προσβολή των ηθικών και περιουσιακών δικαιωμάτων μου επί του προαναφερόμενου έργου μου και σας δηλώνω ότι επιφυλάσσομαι κάθε δικαιώματός μου που απορρέει από την προσβολή του».

Βουλιαγμένη