‘’Τι γίνεται όταν το κόστος της αποτυχίας υπερβαίνει το όφελος μελλοντικής μακροπρόθεσμης επιτυχίας;’’ ,‘’Ποια η πιθανότητα να γίνει το πλάνο σου και η εκ των υστέρων επιχείρηση σου, ναυαρχίδα στο ΣΕΒ;’’ Μία ρεαλιστική απάντηση, δεν θα ήταν καθόλου ενθαρρυντική για τα παραπάνω.
Μία από τις ιώσεις που κυκλοφορούν τα τελευταία χρόνια είναι αυτή των startups. Νέοι από 15 έως 40 ετών μιλάνε για καινοτόμα σχέδια, projects και άλλες ιδέες για το επιχειρείν. Παράλληλα με αυτό, στις βιογραφίες γνωστών επιχειρηματιών, αλλά και γενικότερα παρατίθενται συχνά οι θέσεις ‘’εγώ τα κατάφερα όλα μόνος μου’’, ξεκίνησα από το μηδέν και δημιούργησα εταιρίες εκατομμυρίων’’ κτλ, σε ένα δίκτυο και forum που αγνοεί και αποφεύγει να αναφέρει πώς απέκτησε το κεφάλαιο. Ωστόσο το κακό στην υπόθεση είναι ότι τα επιχειρηματικά βιογραφικά ψέματα συνδέονται έντονα, με μία τάση στο σήμερα που συνδέεται με τα startups, εταιρίες και ΜΚΟ τύπου Fed που προωθούν αυτήν την κουλτούρα, την κουλτούρα του μηδενικού κεφαλαίου, της αποτυχίας και της γενίκευσης της επιλογής. Ας τα δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα όμως.
Τα χρόνια της κρίσης έχει γίνει μεγάλος λόγος για τα startups. Τα Startup είναι μια εταιρία που επιχειρεί κάτι καινοτόμο με στόχο γρήγορη ανάπτυξη και αποδοτικότητα ,η οποία απευθύνεται ως επί το πλείστον σε νέους.
Η προφορική αυτή φούσκα, που χτίζεται μέσα από networks και άλλες προτάσεις με μισοαγγλικές με ελληνικές προφορικές ασυναρτησίες, αποτελεί την βάση μίας ουτοπίας, ως λύση σε μία πολιτική αδύνατη να προσφέρει, μία αγορά που προσφέρει το λιγότερο, και μία κοινωνία που δεν δέχεται τον ρεαλισμό.
Ο δρόμος για την επιτυχία δεν είναι γραμμικός και αυτό είναι το πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα το πρόβλημα στην άποψη αυτή, είναι ότι οι αποτυχίες χτίζουν τείχη τα οποία δεν μπορείς να ξεπεράσεις. Για κάποιους βέβαια αυτά τα τείχη αποτελούν αόρατο πλέγμα. Αυτό συμβαίνει διότι τα πάντα σήμερα σχεδόν ανάγονται σε οικονομικές διαδικασίες. Αυτό το τοίχος όμως, δεν μπορεί να ξεπεραστεί από τον καθένα, ειδικά από ένα μέλος της κοινωνίας μη προνομιούχο το οποίο δεν μπορεί να αντιδράσει και να ‘’δράσει’’ σε αυτά τα πλάνα, στα οποία χρειάζονται τεράστια κεφάλαια για να αποδώσουν,’’κεφάλαια’’ που δεν χρηματοδοτούνται εύκολα ούτε από το Ε.Σ.Π.Α ούτε από καλοθελητές ιδιώτες που θα πιστέψουν την καινοτομία του καθενός. Σε αυτό το πλαίσιο, στην κορωνίδα στέκεται το πρόβλημα της δημιουργίας μίας ψευδαίσθησης, του ότι μπορεί να επιτύχει ο καθένας και όλοι, απλά αν δουλέψουν σκληρά και να τολμήσουν μέσα από την οικονομία της αγοράς με σλόγκαν ένα χρηματιστικό γνωμικό ‘’μηδέν ρίσκο ίσον μηδέν απόδοση’’. Όλα αυτά οδηγούν έμμεσα η άμεσα σε μία αυτοκτονία, σε έναν δρόμο όχι δύσβατο αλλά ανύπαρκτο, σε μια ψευδαίσθηση του τέλειου και του εφικτού της παγκοσμιοποίησης, στην κουλτούρα της αποτυχίας, έναν δρόμο όχι γραμμικό αλλά ανύπαρκτο.
Το πρόβλημα σε αυτό δεν είναι ότι ‘’φαλκιδεύονται τα δημοκρατικά δικαιώματα’’, ‘’δεν υπάρχει ισότητα ευκαιριών’’ κ.ο.κ, σε μία κοινωνία που εκ των προτέρων έχει φανερές ατέλειες στο πλαίσιο της επιχειρηματικότητας.Το πρόβλημα ανάγεται στην δημιουργία μία ψεύτικης κουλτούρας που αποσκοπεί στο να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις, όπου τα υπάρχοντα επιχειρηματικά δίκτυα θα χρηματοδοτήσουν εύκολα επιχειρηματικά πλάνα του καθενός, διότι η αγορά χρειάζεται καινοτομίες και νέα project. Ναυαρχίδες σε αυτό είναι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις τύπου TED, κυβερνήσεων λαϊκής και της αγοράς (των εκπροσώπων τους κυρίως) με στόχο να εκμεταλλευτεί θεσμικά και κρατικά κονδύλια. Αυτές προωθούν την κουλτούρα, ότι μπορείς να ξύνεις τα καραμπαλίκια σου στην σοφίτα σου, αν έχεις, δημιουργώντας νέες ιδέες, με την πεποίθηση ότι σύντομα θα γίνεις νέος Ζούγκεμπεργκ ο οποίος θα σε χρηματοδοτήσει κι επιπρόσθετα.
Τα λεγόμενα StartUps που γνωρίζουν όλοι πια στην Ελλάδα, από το Ματαράγκα Καρδίτσας μέχρι και στο κοσμικό Κολωνάκι, αποτελεί μία ευκαιρία για μία αγορά στην οποία υπεισέρχονται σεμινάρια εξυπνάδας του τύπου ‘’πώς να βγάλω χρήματα;’’ και την έκδοση βιβλίων ‘’10 ιδέες πώς να γίνεις πλούσιος ανοίγοντας την δικιά σου καινοτόμα επιχείρηση;’’, μίας ψεύτικης αγοράς που πουλάει ψεύτικα όνειρα και χρηματοδοτείται από αόρατα κεφάλαια. Βέβαια τα StartUps μπορεί να πει κανείς ότι είναι μία αυθυποβολή που χρειαζόμαστε για να ξεχάσουμε το πάνω από το 20% ανεργίας.
Δηλαδή τι είναι τα startups ;
Μία φτηνή απομίμηση επιχειρηματία(ως επί το πλείστον), όπου ο νέος γίνεται συνήθως θύμα σε ένα ακριβό και επικίνδυνο άθλημα, μη όντας όμως ‘’επιχειρηματίας’’ αλλά εν δυνάμει πουκαμισοφορεμένοι γραβατωμένοι νέοι και νέες αντίστοιχα,που απευθύνονται όχι εντός της χώρας αλλά σε ένα δίκτυο επιχειρηματιών σε έναν ουρανοξύστη στην Κουάλα Λουμπούρ.
Η ανθρωπότητα μέσα από τον ορθολογισμό όπως έχει δείξει η κοινωνική ιστορία έχει κερδίσει αρκετά πράγματα. Ο ‘’ορθολογισμός’’ όμως από μόνος του σε μία μη εργαλειακή χρήση αλλά ως γνώμονας ανθρώπινων πράξεων φαντάζει αρκετά προβληματικός (π.χ οικονομία). Ο άνθρωπος διαφέρει συχνά από τον άλλο άνθρωπο. Μέσα στην διαδικασία λήψης αποφάσεων ποικίλουν οι συνθήκες καθώς και οι κανόνες στο παίγνιο της ζωής. Για ένα μη προνομιούχο παιδί στις Η.Π.Α ή την Ελλάδα διαφέρει ο τρόπος αντιμετώπισης της αποτυχίας από ένα άλλο παιδί που έχει μία βάση ή στήριξη από μία προνομιούχα οικογένεια. Η απάντηση κάποιου σε αυτό θα ήταν «ναι αλλά και αυτοί δεν έχουν αντίστοιχα προβλήματα στον δικό τους κόσμο;», παίρνοντας εύλογα την καταφατική απάντηση. Η μεγάλη όμως διαφορά έγκειται στο θέμα επιλογών. Οι μεν δεν έχουν επιλογές και τίθεται το θέμα της επιβίωσης και του αέναου άγχους, ενώ οι δε απασχολούνται αποκλειστικά με την διαχείριση της αποτυχίας. Μέσα από αυτά έστω και κάπως αυθαίρετα προκύπτει, ότι το ρίσκο για την επιχειρηματική επιτυχία και την αποτυχία αποτελεί ετεροχρονισμένες δράσεις. Σε αυτό προστίθενται, ερωτήματα του τύπου ”τι είναι αυτό που θα χάσεις αν αποτύχεις;” ,”Επιπρόσθετα μπορούν όλοι να αποτύχουν ;”
Κεφάλαιο επιχειρηματικότητα
Σύμφωνα με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο από τον Ιανουάριο του 2012 μέχρι και τις 3 Ιουλίου του 2017 έκλεισαν 273.007 ενώ άνοιξαν 215.947. Τα νούμερα αυτά δείχνουν ότι μάλλον κάτι δεν πάει καλά όσον αφορά τα λεγόμενα startups την περίοδο της κρίσης, μιας διαφημισμένης τάσης η οποία μάλλον ήταν ανύπαρκτη στην ουσία όπως δείχνουν και τα δεδομένα, αφού οι επιχειρήσεις που κλείσανε ήταν περισσότερες από αυτές που ανοίξανε,αλλά και επιπρόσθετα αυτές που κλείσανε είχαν ως εκ τούτου πολύ μεγαλύτερα κεφάλαια από τις νέες μικρομεσαίες που άνοιξαν στην πλειονότητα.
Αυτό που προκύπτει φτωχά έστω και αυθαίρετα,είναι ότι η συσσώρευση αποτυχιών δεν είναι για όλους. Ο Ρουβάς μπορεί να πλασάρει και να ανοίγει επιχειρήσεις με κοπριά μέχρι και ποδήλατα μπάνιου. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να το κάνει με επιτυχία ο καθένας.Συνεπώς το μηδέν ρίσκο ίσον μηδέν απόδοση είναι σχετικό, όπως και η άποψη ότι ξεκίνησες Καίλας και γίνεσαι Μάνθος Φουστάνος ξεπερνάει στον λόγο την γκρίζα ζώνη που κρύβει το ενδιάμεσο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η google και η apple που αναπτύσσει το πλαίσιο του εταιρικού προφίλ και ενθαρρύνει τις ιδέες των startups.Οι δύο αυτές εταιρίες δεν άνοιξαν και οι δύο με ένα φτωχό Ε.Σ.Π.Α των Η.Π.Α ή σε ένα γκαράζ με λίγα χρήματα. Συγκεκριμένα οι πασπαλισμένες με κο…δόσκονι αφρολογίες και αερολογίες τύπου Bill Gates και Steve Jobs που αναφέρουν ότι ‘’να αγαπάτε αυτό που κάνετε’’,’’να έχετε πάθος’’, ”θα πετύχετε”, δεν ευσταθούν αν αναλογιστούμε ότι και οι δύο έλαβαν μισό εκατομμύριο δολάρια χρηματοδότηση από δημόσιο φορέα.
Δυστυχώς η λοταρία της φύσης, αλλά και η ‘’φύση’’ οικονομικής οργάνωσης θέτει αυτούς τους κανόνες, όπου οι ψευδαισθήσεις και τα όνειρα απομακρύνουν από την πραγματικότητα που αποτελεί την μόνη πιθανότητα κάποιος να ισορροπήσει στην σανίδα του σήμερα.
Η επιχειρηματικότητα είναι ένα δύσκολο μονοπάτι. Αυτό αποδεικνύεται και μέσα από την κρίση περίτρανα. Η συνεπαγωγή του επιχειρηματικού κόστους της κρίσης είναι το κόστος του επιχειρηματία το οποίο μεταφράζεται σε πολλές περιπτώσεις σε αποτυχίες που υπερβαίνουν το οριακό κόστος, οδηγούν σε μία ατραπό. Το επιχειρηματικό αδιέξοδο σύμφωνα με το Forbes οδήγησε σε 10,000 αυτοκτονίες επιχειρηματιών και χρηματιστών κατά την περίοδο της πρώιμης κρίσης (με έναρξη το 2007) σε Ευρώπη, Η.Π.Α και Καναδά.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για να καταλάβει κάποιος εντονότερα ότι το αόρατο χέρι είναι πολύ αόρατο, αλλά και ότι η αγορά δεν σηκώνει λάθη, είναι η εκ των υστέρων πτωχεύσεις σε μάκρο επιχειρησιακή κλίμακα και όχι σε μίκρο πλάνα τύπου startups τα οποία πτωχεύουν θεωρητικά πριν εφαρμοστούν. Μια εκ των περιπτώσεων είναι αυτή του σχεδιαστή Μιχάλη Ασλάνη.Ο ίδιος μετά τον οικονομικό κατακερματισμό του και πτώχευση της εταιρίας του, οδηγήθηκε σε αδιέξοδο, και σύμφωνα με το στενό του κύκλο αυτό τον οδήγησε σε αυτοκτονία στις 28 Αυγούστου 2013.
Ο Chorchill, ο Becket, ο Woody Allen και άλλοι πολλοί έχουν αναφέρει ότι «Η επιτυχία είναι να προχωράς από αποτυχία σε αποτυχία, χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου και αυτό φτάνει για να επιτύχεις». Οι σοφιστείες αυτές σε πρώτο βαθμό αν και φαίνονται εύλογες, δεν προσεγγίζουν όμως ποτέ το θέμα της αποτυχίας, του ρίσκου και του κόστους. Αυτά είναι σημαντικά ζητήματα, που ανοίγουν έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του θέματος των startups αλλά και της νέας μόδας του νεανικού επιχειρείν, σε μία μορφή συνηδειτοποίησης των ορίων στο κενό ανάμεσα στο πράττειν και το λέγειν.
Πηγή: Themetisproject.gr