Η κοινωνία εκλαμβάνεται ως σύστημα νόμων. Οι νόμοι δεν είναι προνόμιο κάποιας ελίτ αλλά κτήμα, ευρύτερα, των ανθρώπων. Στη βάση είναι η αναγκαιότητα διερεύνησης του προς τα πού κατατείνει η κοινωνία. Η κλιμάκωση της χειραγώγησης με τις αντιφάσεις του ιστορικού γίγνεσθαι.Η ρατσιστική ιδεολογία είναι σύμφυτη των κοινωνιών εκμετάλλευσης. Όπως το θέλημα θεού ή ενός δόγματος φύσει ανωτερότητας. Η αλληλουχία των εκμεταλλευτικών μορφών και σχηματισμών είναι αναβαθμοί κλιμάκωσης ενός ιστορικού γίγνεσθαι. Μια διαδικασία αντιφατικότητας όπου αναδεικνύεται ένα απελευθερωτικό δυναμικό. Σύμφωνα με μελέτες Σοβιετικών ανθρωπολόγων, μόνον το δουλεμπόριο από την Αφρική στοίχισε τη ζωή σε 280 εκατομμύρια άτομα.
Το κάθε άτομο μπορεί να είναι δυνάμει προσωπικότητα. Είναι σε εξάρτηση με τη δομή της ανάπτυξης της προσωπικότητας. Πρώτος τύπος. Αποκλειστικά αφιερωμένος στην ατομικότητα και την ιδιοτέλεια. Τον αφορούν, αποκλειστικά, οι δεσμοί αίματος. Παρασιτική, αλλοτριωμένη ζωή. Δρα με εξωτερικά κίνητρα. Τιμωρίας ή επιβράβευσης. Δεύτερος τύπος. Αναζητά καταξίωση μέσω της εργασίας. Τρίτος τύπος. Η εργασία ως πεδίο δραστηριότητας και πεδίο δράσης. Πεδίο αυτοπραγμάτωσης και ανάπτυξης δημιουργικών ικανοτήτων. Πεδίο ανταλλαγής δεξιοτήτων και δημιουργικών ικανοτήτων. Η ώριμη προσωπικότητα. Η ανάπτυξή της είναι το παράπλευρο αποτέλεσμα της ολόπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητας όλων των μελών της κοινότητας.
Εάν ο άνθρωπος δεν ορίζει τους όρους ύπαρξης του αλλά τον καταπιέζουν δυνάμεις από το αντικείμενο εργασίας, το μέσο και το προϊόν της εργασίας, νιώθει αποξενωμένος από το ίδιο του το έργο. Ο άνθρωπος νιώθει ξένος προς τον εαυτό του. Ο πλούτος είναι μοντέλο κατοχής πραγμάτων. Με κτηνώδη τρόπο ικανοποιούνται ανάγκες. Το θέλω υπερβαίνει το μπορώ και την ιεράρχηση των αναγκών και των σκοπών. Η όποια εξάρτηση γίνεται το έλλειμμα (τραύμα) ανθρωπιάς και κοινωνικότητας- αλληλεγγύης. Συμβαίνει με υποκατάστατα. Το πρόβλημα της εξάρτησης είναι πολιτισμικό και κοινωνικό πρόβλημα. Το έλλειμμα εσωτερικεύεται από το άτομο με μιαν ουσία. Η οποία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά νοήματος ζωής. Τα υποκατάστατα βοηθούν στο να γεφυρώσει το κενό. Όπου οι άνθρωποι βίωναν αδιέξοδα, μετέτρεπαν την αδυναμία τους σε δύναμη, υποστασιοποιούσαν την αδυναμία τους σε έναν παντοκράτορα και μέσω της προσευχής μετέθεταν τα πάντα στην μετά θάνατον ζωή.
Η αγελαία επιφανειακή εμπλοκή σε ψευδαισθήσεις φυγής από την πραγματικότητα είναι υποκατάστατα. Ο άνθρωπος χωρίς σκοπό και ιδανικά, συλλογική δραστηριότητα μέσα από δραστηριότητα που όλοι θα αναπτυχθούν, δεν μπορεί να ζήσει.
Ο άνθρωπος γίνεται υποκείμενο όταν μετασχηματίζει τη φύση, την προσαρμόζει στις δικές του ανάγκες. Στη βάση της γνώσης και της επίγνωσης. Ιεραρχεί τις ανάγκες και όχι τις επιθυμίες (ψυχική φόρτιση). Έχουμε αναγωγή της ανάγκης σε επιθυμία, της επιθυμίας σε κατασκευή και μετά σε κοινωνικές- επιστημονικές κατασκευές.