Στην συνέντευξη ετούτη έχω την χαρά και την τιμή, ως οικοδέσποινα της στήλης “Γωνιά του βιβλίου”, να φιλοξενώ την συγγραφέα παιδικών βιβλίων και συνάδελφο Κοινωνιολόγο Στέλια Σαρικά!
Με τον ονειρικό της λόγο και με την εκπαιδευτική της προσέγγιση η κα. Σαρικά θα μάς αφήσει να την γνωρίσουμε λίγο περισσότερο, ενώ, παράλληλα, θα μάς μιλήσει για το βιβλίο της “Ο θεραπευτής των ονείρων” που κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις “Φυλάτος” και τ’ οποίο μπορείτε να δείτε εδώ.
Ας ξεκινήσουμε!
Δεν θα σάς ρωτήσω πώς προέκυψε η συγγραφή τούτου του βιβλίο, αφενός γιατί το έχουμε τονίσει στην παρουσίασή μας, αφετέρου γιατί αναφέρεστε σ’ αυτό εκτενώς στο τέλος του βιβλίου σας. Θα σάς ρωτήσω, όμως, πώς νιώθατε κατά την συγγραφή και κατά την ολοκλήρωσή του.
“Η συγγραφή είναι ένα ταξίδι του νου και της ψυχής. Είναι η ενσάρκωση -μέσα απ’ τους χάρτινους ήρωες- των επιθυμιών, των βαθύτερων σκέψεων, των οραμάτων του συγγραφέα για τον άνθρωπο και την κοινωνία. Στην προσπάθειά του, επίσης, να συνδέσει τους φανταστικούς ήρωές του με την πραγματικότητα μαθαίνει να καταλαβαίνει καλύτερα τους ανθρώπους, να μπαίνει στην θέση τους, να συμπάσχει και να συμπονεί. Τα συναισθήματα που βιώνει κανείς κατά την διάρκεια της συγγραφής μιας ιστορίας είναι πολλά και ποικίλουν ανάλογα με την φάση στην οποία βρίσκεται η όλη διαδικασία. Ο ενθουσιασμός, η συναισθηματική πληρότητα, η χαρά της δημιουργίας είναι νομίζω αυτά που κυριαρχούν. Περιττό να πω ότι στην φάση της ολοκλήρωσης, εκείνη την μαγική στιγμή που πληκτρολογείς τις τελευταίες λέξεις και είσαι έτοιμος ν’ αφήσεις τους ήρωες -που για καιρό βαδίζατε πλάι πλάι- να ζήσουν το τέλος που μαζί φτιάξατε, είναι μοναδική.”.
Γιατί επιλέξατε τους συγκεκριμένους πίνακες, ώστε να “πλέξετε” την ιστορίας σας;
“Ο Ρενέ Μαγκρίτ κι ο Σαλβαντόρ Νταλί είναι δύο ζωγράφοι που θαύμαζα, ήδη, απ’ την εφηβική μου ηλικία. Ο αντισυμβατικός τρόπος θέασης του κόσμου μέσα απ’ τους πίνακές τους, ο αντικομφορμισμός και η υπερρεαλιστική απόδοση προβληματισμών και σκέψεων τους για τις ανθρώπινες σχέσεις και τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου είναι μερικοί απ’ τους λόγους που με παρακίνησαν να επιλέξω τους συγκεκριμένους ζωγράφους. Ταυτόχρονα, η συγγραφή αυτής της ιστορίας -στ’ αρχικό στάδιο και πριν γίνει η σύνδεσή της με την μικρή Μαριάννα και το πρόβλημα υγείας της- ήταν για μένα μια πρόκληση, αλλά, ταυτόχρονα, κι ένα παιδαγωγικό εγχείρημα για την ανάδειξη της δύναμης που έχουν οι εικόνες στην καλλιέργεια της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των μαθητών. Ο καθένας “βλέπει” έναν πίνακα ζωγραφικής με διαφορετικό τρόπο. Είναι τα βιώματα, η κουλτούρα, οι συγκυρίες και η ιδιοσυγκρασία του καθενός που προδιαγράφουν τα σημαινόμενα του. Κι εγώ ήθελα μέσα απ’ την συγγραφή του παραμυθιού να πετύχω ακριβώς αυτό. Να δείξω, δηλαδή, πώς απ’ την παρατήρηση και ανάλυση των στοιχείων ενός πίνακα μπορούμε να περάσουμε στην δημιουργική γραφή. Το μόνο που απαιτεί η όλη διαδικασία είναι να σταθούμε μπροστά στους πίνακες και ν’ αφήσουμε την φαντασία και τα συναισθήματα που μάς προκαλούν να μάς ταξιδέψουν στον δικό τους κόσμο. Κι αυτό το ταξίδι να μάς δημιουργεί την επιθυμία να το καταγράψουμε, να τ’ αποτυπώσουμε με λέξεις…”.
Στο βιβλίο σας τονίζετε ότι πρέπει να παρακάμψουμε τους φόβους μας, για να κατακτήσουμε τα όνειρά μας. Πόσο εύκολο, πιστεύετε, είναι αυτό; Εσάς ποιος σάς παρακίνησε, ώστε να υπερπηδάτε τα δικά σας εμπόδια και φόβους;
“Στο βιβλίο, όταν το αγόρι συναντά την γριούλα, μέσα απ’ την σοφία του λόγου της μαθαίνει πως “μόνο αν αναμετρηθείς με τους φόβους, θα δυναμώσει το θάρρος σου”. Σ’ ένα άλλο σημείο αναφέρεται ότι “μια καρδιά που φοβάται σημαίνει ότι είναι ζωντανή. Και στις ζωντανές καρδιές τα όνειρα δεν πεθαίνουν”. Οι φόβοι είναι μια πρόκληση, για να μετρήσουμε τις δυνάμεις μας. Ακόμα και οι πιο δύσκολες καταστάσεις μπορεί ν’ αποτελέσουν έναυσμα, για ν’ αλλάξουμε τον τρόπο θέασης της ζωής μας. Θ’ αναφέρω την γνωστή φράση του Νίτσε “Ό,τι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό”. Όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται, λοιπόν, αυτό, το να πρέπει, δηλαδή, να βιώσεις τον φόβο της απώλειας αυτού που έχεις για να το εκτιμήσεις, είναι μια αλήθεια, την οποία όλοι κάποια στιγμή της ζωής μας έχουμε ανακαλύψει. Αυτό που διαφέρει στην όλη διαδικασία είναι ο τρόπος με τον οποίο φτάνουμε σ’ αυτήν την αλήθεια. Για κάποιους είναι μια μοναχική πορεία μέσα απ’ την οποία γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους, ενώ για κάποιους άλλους η πορεία αυτή δεν νοείται χωρίς την στήριξη των “σημαντικών άλλων” στην ζωή τους. Αυτό εξαρτάται, νομίζω, από πολλούς παράγοντες, όπως η ψυχική κατάσταση του ατόμου, όταν βιώνει μια δύσκολη περίοδο στην ζωή του, το είδος της δυσκολίας κι ο βαθμός σημαντικότητας που έχει γι’ αυτό κ.λπ. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι, ακόμα κι αν επιλέξουμε την μοναχική πορεία, τόσο κατά την διάρκειά της όσο και στο τέρμα της, έχουμε στο μυαλό μας τους ανθρώπους εκείνους που αξίζει να ματώσουμε τα γόνατά μας, για να είμαστε κοντά τους. Νομίζω ότι το παραπάνω είναι αυτό που με παρακινεί κάθε φορά που συναντώ εμπόδια να συνεχίζω, παρά τις δυσκολίες, να ονειρεύομαι.”.
Τι ρόλο διαδραματίζει τ’ όνειρο στην ζωή σας;
“Νομίζω ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που δεν ονειρεύονται. Ακόμα και η πιο μικρή, για κάποιους, επιθυμία μπορεί να είναι ένα μεγάλο όνειρο για κάποιους άλλους. Οποιαδήποτε κι αν είναι, όμως, η αξία που προσδίδει κάποιος στα όνειρα, δεν παύουν ν’ αποτελούν κινητήρια δύναμη για τον άνθρωπο. Εγώ αρκούμαι ως άνθρωπος σε “μικρά” όνειρα, όχι γιατί φοβάμαι την αποτυχία, αλλά γιατί θέλω να τα “μεγαλώνω” με τα λάθη μου, τις εμπειρίες μου και την σοφία που αποκτώ με το πέρασμα των χρόνων. Ένα “μικρό” μου όνειρο, για παράδειγμα, είναι να ξυπνώ το πρωί και το φως του ήλιου που μπαίνει απ’ τις γρίλιες του παράθυρού μου να είναι ένας λόγος, για να σηκωθώ απ’ το κρεβάτι με χαμόγελο κι ευγνωμοσύνη.”.
Στο παραμύθι σας εξυμνείτε την ελπίδα, την πίστη, την αγάπη. Ποια άλλα εφόδια χρειάζεται, σύμφωνα με την γνώμη σας, ένας άνθρωπος, για να νιώθει αλλά και να είναι πνευματικά ελεύθερος κι ολοκληρωμένος; Με λίγα λόγια, ποιες άλλες αξίες θεωρείτε πολύτιμες στην ζωή αυτήν και ποιες απ’ αυτές παρατηρείτε να φθείρονται;
“Η ιστορία του “Θεραπευτή” περιγράφει, στην ουσία, το ταξίδι του ανθρώπου προς την ελευθερία. Ετυμολογικά, η λέξη ελευθερία προέρχεται απ’ τις λέξεις έλευσις κι ερώ. Είναι η πορεία προς αυτό που αγαπώ, προς αυτό που ονειρεύομαι. Η πορεία προς την αυτογνωσία και την αυτοπραγμάτωση. Στο να γίνουμε, δηλαδή, η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Εκτός, λοιπόν, απ’ την αγάπη, την πίστη και την ελπίδα, οι αξίες που είναι πολύτιμες, για να πορευτούμε προς την αυτοπραγμάτωση, είναι αυτές της κοινωνικής προσφοράς, της αλληλεγγύης, του σεβασμού προς τον συνάνθρωπό μας και της συμπερίληψης.”.
Μέσω του βιογραφικού σημειώματος και της ιδιότητάς σας (κοινωνιολόγος, είμαστε συνάδελφοι!!) σάς εκτίμησα βαθιά κι ας μην σάς ξέρω. Θα ήθελα, λοιπόν, να σάς ρωτήσω, δεδομένου του λόγου που γράψατε το βιβλίο αλλά και των εσόδων που δόθηκαν στην “Λάμψη”, κίνηση που δείχνει βαθιά ανθρωπιά, τι, πιστεύετε, είναι αυτό που χρειάζεται η κοινωνία μας, ώστε η καθημερινότητά μας να γίνει περισσότερο “υποφερτή” κι ανθρώπινη;
“Σας ευχαριστώ πολύ για τα λόγια σας. Πιστεύω αυτό που χαρακτηρίζει την σημερινή κοινωνία είναι η φθορά των αξιών και η μετατόπιση του ενδιαφέροντος και των ενεργειών των ανθρώπων στο “εγώ” κι όχι στο “εμείς”. Η πολυπλοκότητα του σύγχρονου τρόπου ζωής είχε ως αποτέλεσμα την καλλιέργεια του ατομικισμού, γεγονός που οδήγησε, αναπόφευκτα, στην υποβάθμιση αξιών, όπως η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη. Αυτό που, πραγματικά, χρειάζεται η κοινωνία είναι να επαναπροσδιορίσει το αξιακό της σύστημα και να εστιάσει στις ανθρώπινες σχέσεις και σε τρόπους βελτίωσής τους.”.
Εργάζεστε σε κάποιο νέο έργο αυτήν την περίοδο;
“Αυτό το διάστημα ασχολούμαι μ’ ένα καινούριο βιβλίο που εντάσσεται στην κατηγορία του βιβλίου γνώσεων. Η ιδιότητά μου ως δασκάλα μου δίνει την δυνατότητα ν’ αφουγκράζομαι τις ανάγκες των παιδιών για ένα σχολείο διαφορετικό όπου η γνώση θα κατακτάται απ’ αυτούς και δε θ’ αποτελεί στείρα διαδικασία απομνημόνευσης.”.
Σάς ευχαριστώ για τον χρόνο σας!
Σας ευχαριστώ πολύ για την τόσο ουσιαστική κι ανθρώπινη συνέντευξη!