Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), γνωστή και ως AI (Artificial Intelligence), αποτελεί έναν κλάδο της πληροφορικής που επιτρέπει σταδιακά σε μηχανές όπως οι υπολογιστές να μαθαίνουν, να προσαρμόζονται μέσα από εμπειρίες και να ενεργούν σαν τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Με βάση αυτή, λειτουργούν από τον αλγόριθμο αναζήτησης της Google μέχρι τους ρομποτικούς βραχίονες που βοηθούν σε χειρουργεία ασθενών. Οι δυνατότητες και οι λειτουργίες της καθορίζονται από τον προγραμματιστή του εκάστοτε συστήματος. Πατέρας της θεωρείται ο Alan Turing, ο οποίος το 1950 δοκίμασε τη δυνατότητα ενός υπολογιστή να μπορεί να δίνει απαντήσεις μέσω της οθόνης σε ερωτήσεις που γίνονταν από το πληκτρολόγιο. Ο όρος με τον οποίο είναι γνωστή σήμερα, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον John McCarthy το 1956. Οι επιστήμονες μελετούν για δεκαετίες τον συγκεκριμένο κλάδο, ο οποίος έχει εφαρμογή σχεδόν κάθε φορά που χρησιμοποιούμε τους υπολογιστές σήμερα. Κανείς δε μπορεί να αρνηθεί τη δυνατότητα ενός υπολογιστή να εκτελέσει διεργασίες με βάση την λογική, αλλά για πολλούς είναι άγνωστο αν πραγματικά μπορεί να σκεφτεί όπως οι άνθρωποι. Ένα πολύ σημαντικό άλμα έγινε το 1974, όταν οι υπολογιστές έγιναν ταχύτεροι, πιο προσιτοί οικονομικά και μπορούσαν να αποθηκεύσουν μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών. Τη δεκαετία του ’80, αυξήθηκε η χρηματοδότηση πάνω στην έρευνα, καθώς και τα διαθέσιμα αλγοριθμικά εργαλεία. Οι John Hopfield και David Rumelhart παρουσίασαν τεχνικές deep learning, οι οποίες επέτρεπαν στους υπολογιστές να «μαθαίνουν μέσω των εμπειριών τους». Επιπλέον, ο Edward Feigenbaum εισήγαγε εξειδικευμένα συστήματα, ικανά να μιμηθούν τις ανθρώπινες διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Όμως, η σημαντικότερη πρόοδος εμφανίστηκε τη δεκαετία του 2000, παρόλο που στις περισσότερες περιπτώσεις η κυβερνητική χρηματοδότηση και το ενδιαφέρον του κοινού ήταν σε χαμηλά επίπεδα.
Ο προγραμματισμός της ΤΝ επικεντρώνεται σε τρεις γνωστικές δεξιότητες, οι οποίες είναι η εκμάθηση, η συλλογιστική και η αυτοδιόρθωση. Η πρόοδός της με την πάροδο του χρόνου ήταν πολύ μεγάλη και αξίζει να αναφερθούμε σε ορισμένα γεγονότα, μέσα από τα οποία επιβεβαιώνεται. Γυρίζοντας δύο δεκαετίες πίσω, παρατηρείται η σταδιακή άνοδος της δημοτικότητας των ρομπότ που λειτουργούσαν με βάση αυτή, όπως το ASIMO της Honda, αλλά και των ταινιών που μετέφεραν το θέμα σε αρκετά δυστοπικές και σκοτεινές καταστάσεις, όπως τα Terminator 3 και I, Robot. Επίσης, πολύ σημαντική ήταν η συνδρομή της NASA, η οποία κατάφερε να στείλει το 2004 τα rovers Spirit και Opportunity στον Άρη, τα οποία πλοηγήθηκαν στην επιφάνειά του χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Ακόμη, το 2009 η Google ξεκίνησε να κατασκευάζει το πρώτο αυτοκίνητο που κινείται χωρίς οδηγό, το οποίο τελικά το 2014 κατάφερε να περάσει επιτυχώς από τα απαραίτητα τεστ στη Νεβάδα. Από το 2010 και μετά, το AI άρχισε να συνδέεται όλο και περισσότερο με την καθημερινότητα της πλειονότητας των καταναλωτών. Αυτό έγινε με τους voice assistants στα smartphones και τη λειτουργία voice-to-text σε κινητά και υπολογιστές, τα φίλτρα προσώπου σε βίντεο των Snapchat και Instagram, την αναγνώριση προσώπων σε φωτογραφίες του Facebook και την αυτόματη αναγνώριση των spam e-mails πριν φτάσουν στα εισερχόμενά μας. Όλα αυτά, αν και είναι πλέον δεδομένα για εμάς, δεν θα μπορούσαν να υφίστανται χωρίς την τεχνητή νοημοσύνη. Μερικά ακόμα πιο πρόσφατα παραδείγματα αποτελούν τα delivery drones της Amazon και τα οχήματα της Tesla που κινούνται χωρίς οδηγό, με το δεύτερο να αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία στα οποία αναμένεται να εστιάσει η τεχνολογία αυτή τα επόμενα έτη.
Φαίνεται πως η ΤΝ σταδιακά εισέρχεται σε αρκετούς κλάδους της αγοράς, από τη γεωργία μέχρι την εκπαίδευση. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι υπολογιστές θα αντικαταστήσουν τους ανθρώπους, όμως θα εξαλείψουν την ανάγκη ανθρώπινου δυναμικού για επαναλαμβανόμενες, προβλέψιμες και σχετικά εύκολες εργασίες (κυρίως στην λιανική πώληση, τη βιομηχανία και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες). Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παράλληλα με την τεχνολογία, συχνά οφείλουν να εξελίσσονται οι εργαζόμενοι όπως και οι εργοδότες, αφού διαφορετικά είναι πολύ πιθανό να βρεθούν τελικά στο περιθώριο. Παράλληλα όμως, θα προκύψουν ευκαιρίες απασχόλησης για άτομα που θα μπορούν να δουλέψουν πάνω σε projects με βάση το AI, να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν νέες τάσεις στην αγορά και την κοινωνία. Φυσικά είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε υποθέσεις για το αν κάποια στιγμή οι δυνατότητες της ΤΝ ξεπεράσουν αυτές του ανθρώπου. Επίσης, είναι υπερβολή να σκεφτόμαστε αν η τεχνολογία αυτή θα αποτελέσει στο μέλλον απειλή για το είδος μας. Όμως με την εξέλιξη των νέων τεχνολογιών να γίνεται όλο και πιο ραγδαία, σίγουρα θα μας βοηθήσει το να ενημερωνόμαστε για αυτές. Έτσι, θα αποφασίζουμε ποιες έχουμε πραγματικά ανάγκη και μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής μας, ώστε να τις ενσωματώσουμε τελικά στην καθημερινότητά μας.